İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİLATI VE BELGELENMESİ

ihracat bedellerinin tahsilatı, ihracat bedelinin belgelenmesi, DAB, Döviz alım belgesi, DSB, döviz satım belgesi, TPTB, türk parası transfer belgesi, DTH, döviz tevdiat hesabı, İhracat bedellerinin tasarrufu, ihracat bedelleri nasıl tahsil edilmelidir, ihracat bedelinin efektif olarak tahsil edilemsi, imalatçı adına DAB düzenlenmsi

İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİLATI

İhracat bedelleri, Türk Parası Kıymetini Koruma kanunu 32 nolu Karara ilişkin 2008/32-34 sayılı Tebliğ ve Hazine Müsteşarlığı tarafından bildirilen ek düzenlemelere istinaden, ihracatçı ve ithalatçı arasında kabul edilen satış şartları ve varsa sözleşmeye ve ayrıca uluslararası kurallar ile bankacılık teamüllerine göre firmaların yazılı beyanına istinaden döviz veya Türk Lirası olarak tahsil edilir.

Geçmiş tarihteki kambiyo rejimi değiştiğinden ülkeye girişi veya tahsilatın ispatına ilişkin bir zorunluluk olmamasına rağmen vergi ve muhasebe usullerine uygun olarak kesilen faturalara karşılık tahsilatlara dair bilgilerin muhasebe kayıtlarında belirtilmesi gerekmektedir.

İHRACATA İSTİNADEN ÖDEME ŞEKİLLERİ

• Mal tesliminden önce ödemenin yapılması gerektiğini belirten peşin ödeme
• Vadeli bir ödeme tipi olarak yani ödemenin mal tesliminden sonra belirlenen bir tarihte yapılacağının kararlaştırıldığı mal mukabili
• Evrak tesliminde ödemenin yapılacağını belirten vesaik mukabili
• Firmaların aracı bankalar kullanarak satış şartlarını bankalararası hazırlanacak bir metne ve buna bağlı banka garantisine endeksledikleri Akreditifli Ödeme

Döviz Alım Belgesi ( DAB )

Bankalarca yapılan işlemler sırasında Merkez Bankasınca belirlenen esas ve usuller dikkate alınarak, döviz alım belgesi (DAB), düzenlenir. Bankalar 4 nüsha Döviz Alım Belgesi düzenlerler. Birinci nüsha, ihracatçıya verilir, ikincisiihracatçının teşvik kararına istinaden henüz kapatılmayan taahhütlerin kapatılmasında kullanılır. Üçüncü nüsha ilgili banka biriminde kalır ve son nüsha 5 yıl boyunca saklanmak üzere bankada kalır.

Döviz Satım Belgeleri ( DSB )

Bankalarca yapılan işlemler sırasında Merkez Bankasınca belirlenen esas ve usuller dikkate alınarak, döviz satım belgesi (DSB) düzenlenir. Bankalar ithalat bedelinin yurtdışındaki tedarikçiye transferine istinaden 3 nüsha olarak DSB düzenlenir. Birinci nüsha döviz transferini yapan ithalatçıya verilir, ikinci nüsha ise bankanın ilgili servisinde kalır. Üçüncü nüsha 5 yıl saklanmak üzere banka tarafından üzerine “işlem yapılamaz” şerhi konularak muhafaza edilir.

Türk parası transfer belgesi (TPTB )

Mal bedelinin Türk Lirası olarak ödendiği dış ticaret işlemlerinde transfer bildirim formu düzenlenir

TL olarak yapılan ithalat transferlerinde iki nüsha “Türk Parası Transfer Bildirim Formu” düzenlenir. Birinci nüsha transferi yapan banka müşterisine verilir, ikinci nüsha bankada saklanır.

Döviz Tevdiat Hesabı (DTH)

Özel veya tüzel kişilerin banka ya da özel finans kurumlarında açtıkları tevdiat hesaplarıdır

İhracat bedellerinin tasarrufu

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı karara ilişkin 2008-32/34 sayılı Tebliğ çerçevesinde ihracat bedeli dövizlerin tasarrufu yani hangi tarihte ve ne şekilde gerçekleşeceği, ihracatçıların insiyatifine bırakılmıştır. İhracat bedelleri, ait oldukları döviz cinsinde bir hesap açılarak bankada muhafaza edilebilir, yada geldikleri tarihte Türk Lirasına çevrilerek firmanın TL hesabına kaydedilebilir.

İhracat bedellerinin döviz hesaplarına geçirilmesi veya Türk Lirasına çevrilerek kullanılması mümkündür. Döviz cinsinden gelen ihraç bedelinin Türk Lirasına dönüştürülmesi halinde bankalarDAB düzenler. Bankalar gümrük beyannamesinde yer alan bilgilere istinaden, harici bir bilgiye gerek duymadan DAB düzenleyebilir. 

İhracat TL üzerinden gerçekleşmişse ve ihracatçı firma talep ederse yine DAB düzenlenebilir. İhracat, özel fatura düzenleyerek gerçekleşmişse, Maliye Bakanlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın belirlediği talimatlara göre hareket edilmelidir. Döviz alışı, ihracat bedeli olarak kaydedilecekse, bankalar dövizin yurtdışı kaynaklı olması şartını arar.

Serbest bölgede faliyet gösteren firmalardan yapılan ödemelerin ihracat bedeline istinaden DAB talep edilirse, döviz ödemesinin bağlı bulunduğu ihracatın serbest bölgeye yapıldığına dair yazılı beyan gereklidir.

İhracat bedelleri nasıl tahsil edilmelidir

• Bankalar aracılığıyla havale şeklinde,
• İthalatçı, ihracatçı veya bunlar adına hareket ettiğini beyan eden Türkiye’de veya dışarıda yerleşik üçüncü kişilerce efektif olarak,
• İthalatçı, ihracatçı veya bunlar adına hareket ettiğini beyan eden Türkiye’de veya dışarıda yerleşik üçüncü kişilerce çek olarak,
• Kredi kartı ile tahsil edilebilir. 

Yurt dışındaki ithalatçı firma, ödemesi gereken ihraç bedelini yurt dışındaki bankalar ile gerçek veya tüzel kişilerden kredi almak ve bu kurum yada kişilerin ödemeyi direk ihracatçının hesabına yapması suretiyle karşılanabilir. İhracat bedelinin, döviz tevdiat hesabından kısmen veya tamamen ihracat bedeli olarak alışının yapılması mümkündür.

İhracat bedelinin efektif olarak tahsil edilmesi

Efektif olarak getirilen yani aracı bir banka ya da kurum kullanılmaksızın, banknot şeklinde nakit alınan ihracat bedelinin, yurt dışından getirildiğinin tespiti için Döviz Beyan Tutanağı ; DBT düzenlenir, DBT ler gümrük müdürlüklerince onaylanır.

DBT konusu efektifin ihracat bedeli olarak alışının yapılabilmesi için; - DBT’nin Geliş Sebebi bölümünde efektif yani elden ödemenin yapılış sebebinin ticari yani ihracata konu satış sebebiyle gerçekleştiğinin belirtilmesi gerekir, ayrıca ihracatçının yazılı beyanı ve ödemeyi yapan kişinin kimlik bilgilerinin alınması gereklidir. Bankalara bildirimi yapılan efektiflerin bankaya satışı ya da döviz tevdiat hesaplarına aktarılabilir.  

İhracat bedeli eğer havale yolu ile gelmiş ve efektif olarak yani banknot halinde havaleye aracılık eden kuruluş ya da bankadan alınmış ise, bu efektifin yurt dışından geldiğini ispata yönelik banka yazısı ve/veya havale makbuzun sunulması ile bu bedelin ihraç bedeli olduğu kayıt altına alınabilir.

İmalatçı / tedarikçi adına DAB düzenlenmesi

İhracatçı firmanın, aracı firma olması gibi, bazı durumlarda firmalar arasındaki satış mutabakatına bağlı olarak, yurt dışındaki ithalatçı firma ihraç bedelinin bir kısmını ya da tamamını, imalatçı veya tedarikçi firmaya ödeyebilir. Aracılık yapan ihracatçı firma bu durumda kendi üzerine DAB düzenlenmesini talep ederse, durumunda imalatçı ve/veya tedarikçi adına gelen dövizin alışı yapılarak ihracat bedelinin TL karşılıkları imalatçı ve/veya tedarikçi firmalara ödenmesine rağmen, Döviz alım satım belgesi ihracatçı adına düzenlenebilir.

imalatçı ve/veya tedarikçi firma ihracat için gelen döviz bedelin, ihracat bedeli olarak alışının yapılmasını isterse, kendi adına ihracat bedeli olarak alışını yaptırabilir, yani imalatçı veya tedarikçi firma kendi adına DAB düzenletebilir.