IMF, INTERNATIONAL MONETARY FUND, ULUSLARARASI PARA FONU, IMF destekleri, IMF yardımları, IMF türkiye, IMF ne zaman kuruldu, IMF merkezi, IMF üyeleri
IMF Öncesi Dönem ve Kuruluşa Giden Süreç
1930'lu yıllarda yaşanan Büyük
buhran ve beraberinde ekonomik çalkantılar sonucu paraya olan güven azaldı,
ülkeler piyasalarda dolaşan para karşılığında altın stoğu bulunduramaz hale
geldiler, dünyanın çeşitli bölgelerinde ticaret "barter" yani mal takası yoluyla
sağlanır hale geldi, uluslararası ekonomi darboğazdaydı ekonomik buhranın milli
gelir ve istihdam üzerinde yarattığı yıkıcı etki ve daralan dünya ekonomisinde mevcut
paylarını koruyabilmek için, çoğu ülke devalüasyonla ihracatını arttırmaya
çalışıyordu.
Diğer yandan iç pazarı ithal mallardan korumak için, farklı ülke ve mallara kotalar uygulanıyor ayrıca gümrük tarifeleri yükseltiyordu. Komşuyu Fakirleştirme ve üzerinde ekonomik hakimiyet kurma Politikası (Beggar the Neighbour Policy) bir yandan ticari ilişkileri, çıkmaza sokuyor bir yandan ülkeler arasındaki siyasal ilişkiler zedeleniyordu.
Diğer yandan iç pazarı ithal mallardan korumak için, farklı ülke ve mallara kotalar uygulanıyor ayrıca gümrük tarifeleri yükseltiyordu. Komşuyu Fakirleştirme ve üzerinde ekonomik hakimiyet kurma Politikası (Beggar the Neighbour Policy) bir yandan ticari ilişkileri, çıkmaza sokuyor bir yandan ülkeler arasındaki siyasal ilişkiler zedeleniyordu.
Hatta ticaret, mal değiş tokuşu ile yapılır duruma geldi. Bu duruma karşı paranın değerinin saptanabileceği bir kurum oluşturma yolunda adımlar atıldı.
Böyle bir sistemin yürütülebilmesini sağlayacak olan kurum bir ülke parasının diğerine kısıtlama olmadan çevrilebilmesini sağlayacak, her bir paranın değerini saptayabilecek ve ülkelerin rekabet için kendi paralarının değerini düşürmesini denetleyecekti. Bu amaçlar arasında ticaretin uyumlu bir biçimde gerçekleşmesini sağlamak ve döviz kurunun istikrarını korumak da yer almaktadır.
Avrupa devletleri
başta olmak üzere 2. Dünya Savaşı sonrası pek çok ülke
ekonomik yardım ve dış borç taleplerindeyken Amerika Birleşik Devletleri'nin
savaş boyunca ihracatı ve altın stokları artmıştı,
askeri ve ekonomik durumu itibarı ile yoğun bir yardım talebi ile karşı karşıyaydı.
ABD, Avrupa devletlerine doğrudan yardım yapmak yerine uluslararası iktisadi ve
mali kuruluşlar kurulmasını sağlayarak yardım yapılması taraftarıydı.
IMF Nerede Ne Zaman Kuruldu
ABD’nin
New Hampshire eyaleti Bretton Woods kentinde 1 temmuz, 22 Temmuz 1944 tarihleri
arasında bir araya gelen 45 ülkenin ortak görüşü ile uluslararası mali
gelişmeleri düzenleyecek bazı konularda ön mutabakat sağlanmış olundu. Bretton
Woods Antlaşması ile Milletlerarası Para Fonu IMF ve Milletlerarası İmar ve
Kalkınma Bankası (IBRD)
yani Dünya Bankası isimleriyle iki yeni
uluslararası kuruluşun kurulması kararlaştırıldı. Tüm bu gelişmelerin sonucu
27.12.1945 de IMF kuruldu ve 01.03.1947 de faaliyete geçti.
IMF Kuruluş Amacı ve Faaliyetleri
IMF’nin kuruluş aşamasında etkinlik
alanı sanayileşmiş ülkeler ile sınırlı iken, Dünya Bankası’nın görevi az gelişmiş
ülkelerin kalkınma sorunlarına mali kaynak yaratmak olarak öngörülmüştü. 1973
petrol krizi ve devamında yaşanan ekonomik krizler, IMF ve Dünya Bankasının
yapısal uyum programları adı verilen programlarda ortak hareket eder hale
gelmesini sağladı. Buna göre az gelişmiş ülkelerin dünya ekonomik sistemiyle
tam bütünleşmesini sağlamaya yönelik projeler her iki firmanın entegrasyonuyla
sağlanacaktı.
Başlangıçta
mali kaynakları ABD tarafından sağlanan IMF, ilerleyen yıllarda üye ülkelerin
kredi taleplerini değerlendirebilmek için kendi fonlarını oluşturmuştur. Kurumun
likiditesi, normal kaynaklar ve ödünç alınan kaynaklardan sağlanmaktadır. Fon
dahilinde farklı ülke para birimlerinden oluşan bir stok bulunur.
Fon
içerisinde altın stokları da mevcuttur ancak bu stokların kullanılması ancak üye
%85’inin onayı ile gerçekleşebilir. (www.ihracat.co)
IMF Katılım ve Üyelik Şartları
IMF’ye
katılacak üye ülkeler para birimlerini diğer ülke paralarına göre nasıl konumlandıracakları
konusunda bilgi paylaşımıyla mükelleftirler. Üye ülkeler ayrıca belirli
politikaları izlemek ve para değişimini kısıtlamamakla sorumludur.
1954-1970 arasında IMF üyesi 47 ülke ile pek çok stand-by anlaşması yaptı, 1970 li yıllarda farklı kaynaklardan kredi bulmak mümkündü ve nispeten IMF ile yapılan stand-by anlaşmaları sınırlı kalmıştır. 1970’lerde yaşanan küresel ekonomik krizler dış borca ihtiyaç duyan ülke sayısını arttırdığı gibi, borç alan ülkelerin borçlarını ödeyemez duruma düşmelerine ve yeni anlaşmalarla yeni krediler almak yoluna gitmelerine sebep oldu.
Bu dönemde IMF bu ülkelere koşullu olarak borç vermek üzere devreye girmiş, kısa ve uzun vadeli istikrar programları ve yapısal uyum programlarının altına imza atmışlardır. 80’li yıllarda 250’den fazla stand-by anlaşması yapılmıştır. Bu borçları verirken IMF dayattığı koşullarla bir anlamda borç alan ülkelerin ekonomi ve istihdam politikalarını belirlemekteydi. (www.ihracat.co)
1954-1970 arasında IMF üyesi 47 ülke ile pek çok stand-by anlaşması yaptı, 1970 li yıllarda farklı kaynaklardan kredi bulmak mümkündü ve nispeten IMF ile yapılan stand-by anlaşmaları sınırlı kalmıştır. 1970’lerde yaşanan küresel ekonomik krizler dış borca ihtiyaç duyan ülke sayısını arttırdığı gibi, borç alan ülkelerin borçlarını ödeyemez duruma düşmelerine ve yeni anlaşmalarla yeni krediler almak yoluna gitmelerine sebep oldu.
Bu dönemde IMF bu ülkelere koşullu olarak borç vermek üzere devreye girmiş, kısa ve uzun vadeli istikrar programları ve yapısal uyum programlarının altına imza atmışlardır. 80’li yıllarda 250’den fazla stand-by anlaşması yapılmıştır. Bu borçları verirken IMF dayattığı koşullarla bir anlamda borç alan ülkelerin ekonomi ve istihdam politikalarını belirlemekteydi.
YORUM