GTS,GENELLEŞTİRİLMİŞ TERCİHLER SİSTEMİ, GTS Nedir, Türkiye GTS uyguluyormu, GSP, Generalized System of Preferences, UNCTAD, AB, GSP REFUND, ABD gts ürün listesi, ABD GSP ürün listesi, GTS uygulayan ülkeler, refund kime ödenir, refund ödemeleri nasıl geri alınır
1968
yılında toplanan 2. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) sonucunda
alınan kararlarla. Ekonomik olarak gelişmiş ülke statüsünde yer alan ülkelerin,
gelişmekte olan ülkelerden yapılacak ithalatlarda, vergi alınmaması yada
minimum oranda tutulması suretiyle, bu ülkelerin sanayi gelişimine katkıda
bulunmak ve dünya ticari sistemiyle entegre olmalarını sağlamak amacıyla bir
yol haritası belirlendi.
1970 yılında ise Ticaret ve Kalkınma Konseyinin
kararıyla yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten sonra sanayileşmiş ülkeler, önceliği
en az gelişmiş ülke statüsündeki ülkelere vererek GTS uygulamalarına
başlamışlardır. (www.ihracat.co)
GTS Nedir
GTS temel mantığı, gelişmekte olan ülkelerin dış ticaretinin arttırılması için, bir diğer ülkenin belirli ürün gruplarında ithalat vergilerini kaldırarak veya düşürerek, gelişmekte olan ülkelerden yapılan ihracatlara vergi avantajı sağlaması, bu şekilde gelişmekte olan ülkenin daha uygun fiyatlarla ihracat yaparak, dış ticaret kapasitesini arttırmasının önünğn açılmasıdır.
Gelişmekte
olan ülkelere yönelik GTS avantajı daha çok sanayi mallarına yönelik sağlanır, burada temel amaç bu ülkelerde sanayi malları üretiminin ve ihracatlarının arttırılmasına destek olmaktır. Bu amaçla, gelişmiş
ülkeler, bu ülkelerden yaptıkları ithalatta bir gümrük muafiyeti öngören bir sistem olan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) uygulamaktadırlar. Kimi durumlarda ülkeler “karşılıklılık” esası ile karşılıklı gümrük muafiyetleri sağlarlar. GTS'de durum farklıdır. GTS ile tanınan muafiyet tek taraflıdır. (www.ihracat.co)
Türkiye'de GTS
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında, ülkemiz tarafından, mevcut sanayi ve ticaret kapasiteleri
sınırlı ülkelere karşı tanınan tek taraflı gümrük vergisi tavizlerinden hangi
mal ve hizmet gruplarını kapsadığı ve hangi ülkelerin bu kapsama alınacağı,
İthalat Rejimi Kararı ile tespit edilmiştir. GTS kapsamında tanınan tavizli
tarifeler, İthalat Rejimi Kararı ekinde yer alan II sayılı Listede "GTS
Ülkeleri" sütununa işlenerek yürürlüğe konulmuştur. GTS'den yararlanacak
Gelişme Yolundaki Ülkeler (G.Y.Ü), Özel Teşvik Düzenlemelerinden Yaralanacak
Ülkeler (Ö.T.D.Ü). ve En Az Gelişmiş Ülkeler (E.A.G.Ü.), sırasıyla İthalat
Rejimi Kararı EK: 3A, EK: 3B ve EK: 3C sayılı Listelerde belirtilmiştir. GTS
kapsamında tercihli tarifeler, bu Listelerde belirtilen ülke menşeli eşyaların
ithalatında uygulanır.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi, Resmi Gazete
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/06/20160618-4.htm
(GTS) kapsamında gelişmekte
olan ülkelerden ithal edilecek sanayi mallarına uygulanan vergilerin tek
taraflı olarak sıfırlanmasını yada minimize edilmesini öngören kanun kapsamında
hangi mal grubu ve bunların ait oldukları sektörlerin olduğu İthalat Rejimi
Kararı EK: 4'te belirtilmiştir.
Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi, Resmi Gazete
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/06/20160618-4.htm
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/06/20160618-4.htm
(GTS) kapsamında Türkiye’ye yapılacak ithalatlarda, ithalatı yapılan ürüne "tercihli rejimden
doğan vergi muafiyeti uygulanabilmesi için, ihracatı gerçekleştiren ülkedeki yetkili makamlarca
hazırlanan ‘’Form A Menşe Belgesi"’nin, Türkiye'deki ithalatçı firmaya gönderilmiş olması ve ithalatçı tarafından gümrük işlemlerinde kullanılmak üzere, yetkilendirdiği gümrük müşavirine teslim edilmesi ve ithalat beyannamesinin buna uygun olarak açılması gerekmektedir.
Avrupa Birliği ve GTS
Avrupa
Birliği tarafından otonom olarak uygulanan (GTS) belirli dönemler için geçerli
olmakta, bu dönemler sonunda sistem, uygulamada görülen aksaklıklar ve
gelişmeleri yansıtacak şekilde yeniden düzenlenmektedir.
Bu bağlamda, GTS kapsamına
alınan bir ülkenin AB pazarında göstermiş olduğu 3 yıllık ticaret performansına
bağlı olarak GTS ile sağlanan tercihli giriş imkanı askıya alınabilir veya daha
önce askıya alınan tercihli giriş imkanı tekrar yürürlüğe sokulabilir.
AB
kriterlerine göre, 3 yıl ardarda Dünya Bankası kriterlerine göre kişi başına
düşen milli geliri, milli geliri yüksek ülkeler statüsüne giren ülkeler
sistemden çıkarılır. Bir başka kriter ise, GTS’den yararlanan bir ülkenin belli
başlı 5 sektörde AB’ye yönelik ihracatı, aynı sektörde tüm diğer ülkeler
tarafından GTS kapsamında AB’ye yapılan toplam ihracatın %75’ini geçerse,
terfi mekanizması uygulanmaktadır.
AB bir diğer kriter olarak GTS den daha
avantajlı şartlarla ticaret yapma imkanı sunulan bir ülkenin GTS kapsamına
alınamayacağını, eğer bu kapsamda ise, daha avantajlı olan diğer anlaşma
uyarında GTS den çıkarılacağını belirtir. (www.ihracat.co)
TÜRKİYE’YE GTS KAPSAMINDA PREFERANS VEREN ÜLKELER
- ABD
- AVUSTRALYA
- JAPONYA
- KANADA
- RUSYA FEDERASYONU (Güncel Durum Kontrol Edilmeli)
- YENİ ZELANDA
ABD,
Gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkelere, belirli ürün gruplarında ABD
ye yapacakları ihracatlar için GTS uygulamaktadır. 2012 yılında aralarında 43 tanesi
en az gelişmiş ülke kapsamında olmak üzere toplam 128 ülke, ABD ye, ABD
gümrüklerinde herhangi bir ithalat vergisi alınmadan GTS kapsamındaki ürünlerle
sınırlı olmak kaydıyla ihracat yapabilecektir.
Aralarında ülkemizin de
bulunduğu 85 gelişmekte olan ülke 3511 kalem ürün için GTS den
yararlanmaktayken, 43 az gelişmiş ülke (LDCs) bu 3511 kalem ürüne ek
olarak, sadece bu ülkelere tanınan 1.464 kalemlik ek bir listede GTS
uygulamasından yararlanmaktadır. GTS uygulaması her yıl sona erme
tarihinden evvel ABD Senatosuna yeniden sunulmakta ve senatonun kabulünün
ardından ABD Başkanı tarafından onaylanacak bir Yasa ile bu süre
uzatılmaktadır.
GTS Sona erme tarihi itibarı ile eğer yasa Başkan atrafından
imzalanmamış ise, ABD gümrüğü, ABD li ithalatçılardan o ürün grubunda ihracatçı
ülke sınıfına göre alınması gereken gümrük vergisini tahsil edecektir ancak
Başkanın onayından sonra, daha önce tahsil edilen gümrük vergileri “Refund”
uygulaması ile ithalatçılara geri ödenir. (www.ihracat.co)
GTS kapsamında EUR.1 Hazırlanmasına yönelik tebliğ
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/05/20150520-1.htm%C2%A0
ABD, GSP Refund (Geri ödeme)
Bu
konuda dikkat edilmesi gerkeen husus şudur. ABD li ithalatçıların çoğu yaygın
olarak DDP teslim şekline göre ticaret yapar, yani ihracatçı, gümrük vergileri,
navlun dahil tüm masrafları karşılayarak, ürünü ABD li ithalatçının adresine
teslim edilecek şekilde satmıştır. Yani GTS uygulamasının yürürlükte olmadığı
bir tarihe denk gelirse gümrük vergisi ödemek zorunda kalacaktır.
GTS
uygulaması tekrar yürürlüğe girdiğinde, ABD gümrüklerince tahsil edilen
vergiler geri ödenir ancak kural gereği ithalatçıya ödenir, bu durumda
ihracatçının geriye dönük bu GTS ödeme uygulamasını takip etmesi ve ithalatçıyı
haberdar ederek, eğri ödenecek vergiyi talep etmesi gerekir.
ABD,
GSP (GTS) kapsamındaki ürünlerin listesi, aşağıdaki linkten kontrol edilebilir.
ABD - GSP Ürün listesi: https://dataweb.usitc.gov/scripts/tariff_current.asp
GTS (GSP) Dünya Ticaretine Etkileri
- Gelişmekte
olan ülkelerin ekonomik gelişimini desteklemek,
- Ekonomik
kalkınmayı teşvik etmenin daha etkili bir yolu olarak, mali yardım yerine ticareti
teşvik etmek,
- Gelişmekte
olan ülkeleri ihracat yapmaya teşvik etmek
- Gelişmekte
olan ülkelerin dış pazarlara açılarak, ticaretin serbestleşmesini teşvik etmek.
YORUM