Türkiye 2022 yılını bir önceki yıla oranla %34 artışla 364,4 milyar USD ithalat ile tamamladı. Güzel haber ihracattaki artış ve ithal edilen ürünlerin önemli bir bölümünün ihraç malların girdisi olması. Ancak kötü haber ihracattaki artış %12,9 iken, ithalattaki artışın bunun yaklaşık 3 katı gerçekleşmesi. Bu istatistikler sonucunda Türkiye’nin dış ticaret açığı 2022 yılında %137 arttı.
Türkiye yüksek emtia fiyatları, artan enflasyon, artan iç ve dış borç yüküne rağmen ihracat kapasitesini arttırarak döviz girdilerini arttırmaya odaklı bir dış ticaret politikası izliyor. Ancak ihracat yüksek oranda ithalata bağımlı. Bunun temel sebebi, ihracatçıların ve özellikle sanayi sektörünün hammadde ve enerji açısından ithal girdilere yüksek oranda bağımlı olması.
TÜRKİYE'NİN EN ÇOK İTHAL ETTİĞİ 15 ÜRÜN : 2020-2022 | |||||
| | 2020 | 2021 | 2022 | |
GTIP | TOPLAM İTHALAT | 219,5 milyar | 271,4 milyar | 363,7 milyar | USD |
27 | Mineral yakıtlar,yağlar,petrol,doğal gaz | 28.925.039,000 | 50.691.655,000 | 96.548.926,000 | USD |
84 | Makine, Motor, Mekanik aletler | 25.271.976,000 | 30.965.405,000 | 34.574.389,000 | USD |
72 | Demir ve çelik | 15.102.954,000 | 27.617.950,000 | 28.366.867,000 | USD |
71 | Altın, Gümüş, Mücevher, değerli taşlar | 26.590.853,000 | 7.073.922,000 | 23.457.398,000 | USD |
85 | Elektrik, elektronik makine, techizat | 17.139.594,000 | 19.966.226,000 | 21.534.334,000 | USD |
39 | Plastikler ve bunlardan eşya | 11.738.222,000 | 17.590.476,000 | 18.975.919,000 | USD |
87 | Motorlu taşıtlar ve parçaları | 15.291.564,000 | 15.594.819,000 | 17.678.784,000 | USD |
29 | Organik kimyasallar | 5.888.509,000 | 9.342.105,000 | 11.119.614,000 | USD |
76 | Alüminyum ve alüminyumdan eşya | 3.407.698,000 | 6.592.853,000 | 7.683.146,000 | USD |
74 | Bakır ve bakırdan eşya | 3.211.906,000 | 5.265.610,000 | 5.510.343,000 | USD |
10 | Hububat | 3.281.063,000 | 4.248.703,000 | 5.368.578,000 | USD |
90 | Optik, fotoğraf, teknik, tıbbi cihaz | 4.753.667,000 | 4.882.571,000 | 5.243.286,000 | USD |
52 | Pamuk | 2.543.331,000 | 3.714.928,000 | 4.842.014,000 | USD |
30 | Eczacılıkla ilgili ürünler | 4.958.182,000 | 6.874.905,000 | 4.559.343,000 | USD |
40 | Kauçuk ve kauçuktan eşya | 2.692.341,000 | 3.578.937,000 | 4.132.580,000 | USD |
kaynak: trademap.org | |||||
Türkiye’nin En Çok İthal Ettiği Ürün Nedir? – Türkiye’nin En Çok İthal Ettği Ürünler :
Türkiye’nin en çok ithal ettiği 5 temel ürün kategorisini, GTIP ilk iki numarası baz alınarak aşağıdaki şekilde listeliyoruz.
1. Türkiye’nin Mineral yakıtlar, yağlar, petrol ve doğal gaz ithalatı
Türkiye’nin petrol doğal gaz ve türevi enerji ürünleri ithalatı 2022 yılında 96,5 milyar USD’ye ulaştı. Bu toplam ithalatın %26,5’uğuna tekamül ediyor. Türkiye'nin petrol ve doğalgaz ithalatına olan bağımlılığı, ülke ekonomisini küresel petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara ve arz kesintilerine karşı savunmasız hale getiriyor.
2. Türkiye’nin makineler, mekanik aletler, kazanlar; bunların parçaları ithalatı
Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ikinci ürün kategorisi makine ve mekanik aletler başta olmak üzere 8471, 8408, 8421, 8481 ve 8414 GTIP kategorileri başta olmak üzere çok çeşitli ürünlerden oluşmaktadır.
8471 GTIP kategorisi: Otomatik bilgi işlem makineleri ve bunların birimleri; manyetik veya optik okuyucular,
8408 GTIP kategorisi: Sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı pistonlu motor dizel veya yarı dizel motorlar
8421 GTIP kategorisi: Santrifüjler, dahil. santrifüjlü kurutucular
8481 GTIP kategorisi: Borular, kazan gövdeleri, tanklar, fıçılar veya benzerleri için musluklar, musluklar, vanalar ve benzeri cihazlar
8414 GTIP kategorisi: Hava veya vakum pompaları
3. Türkiye’nin demir ve çelik ithalatını
Türkiye’nin demir ve çelik ithalatının yaklaşık 3/1’i (9,71 milyar USD) demirli atık ve hurda; yeniden eritme demir veya çelik hurda külçelerinden oluşuyor. Türkiye bu ürünlerin büyük bir bölümünü işleyerek demir ve çelik olarak yeniden ihraç ediyor.
4. Türkiye’nin altın, gümüş, mücevher, değerli taşlar ithalatı
7108 GTIP kategorisi: Altın dahil platin ile kaplanmış, işlenmemiş veya yarı imal edilmiş daha fazla işlenmemiş.
7106 GTIP kategorisi: Gümüş dahil Altın veya platinle gümüş kaplanmış, işlenmemiş veya yarı mamul halde.
7113 GTIP kategorisi: Kıymetli metalden veya kıymetli metalle kaplanmış metalden mücevherat eşyası ve bunların parçaları
7102 GTIP kategorisi: Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, ancak monte edilmemiş veya set edilmemiş)
7112 GTIP kategorisi: Taklit mücevher, imitasyon ürünler
5. Türkiye’nin Elektrik, elektronik makine, teçhizat ithalatı
8517 GTIP kategorisi: Telefon setleri, dahil. hücresel ağlar veya diğer kablosuz ağlar için telefonlar
8541 GTIP kategorisi: Diyotlar, transistörler ve benzeri yarı iletken cihazlar
8536 GTIP kategorisi: Elektrik devrelerini anahtarlamak veya korumak veya bağlantı yapmak için elektrikli cihazlar
8504 GTIP kategorisi: Elektrik transformatörleri, statik konvertörler, örneğin redresörler ve indüktörler
8537 GTIP kategorisi: İki veya daha fazla aparatla donatılmış panolar, panolar, konsollar, sıralar
Türkiye’nin En Çok İthalat yaptığı Ülkeler
1. Rusya
2022 yılı Rusya'dan En Çok İthal Edilen Ürünler | |
Mineral yakıtlar, yağlar, petrol ve doğal gaz | 41.8 milyar dolar |
Demir ve çelik | 4,79 milyar dolar |
Hububat | 3.06 milyar dolar |
Hayvansal, bitkisel katı ve sıvı yağlar | 1,22 milyar dolar |
Alüminyum | 1,17 milyar dolar |
Türkiye’nin 2022 ve 2021 yılı ithalat verileri karşılaştırıldığında Rusya’dan yapılan enerji ithalatının iki kat arttığını görüyoruz. 2021 yılında Rusya’dan toplam ithalat 28,9 milyar USD idi. Rusya’dan yapılan ithalatın %70’den fazlası doğal gaz ve petrokimya ürünlerinden oluşuyor. Rusya zengin madenleri ve tahıl üretimi ile Türkiye için önemli bir demir çelik ve hububat kaynağı.
2. Çin
2022 yılı Çin'den En Çok İthal Edilen Ürünler | |
Makine, Manyetik veya Optik Okuyucular, kazanlar | 9.03 milyar dolar |
Elektrik, elektronik makine, | 9.03 milyar dolar |
Demir ve çelik | 3,49 milyar dolar |
Organik kimyasallar | 3,32 milyar dolar |
Plastikler | 2,37 milyar dolar |
Çin son 10 yıldır, Rusya ile birlikte en çok ithalat yapılan ülke. Rusya’dan enerji ithalatında yaşanan dalgalanmalara bağlı olarak pek çok kez Çin en çok ithalat yapılan ülke oldu. Çin’den elektronik aksamlı makine ve makine parçaları ithal ediliyor. Telefon TV başta olmak üzere çok sayıda elektronik ürün ithal ediliyor. Türkiye’deki otomotiv, makine sanayi, plastik sanayi başta olmak üzere pek çok sektör için Çin’den hammadde ve yarı mamul ithal ediliyor.
3. Almanya
2022 yılı Almanya'dan En Çok İthal Edilen Ürünler | |
Makine, Motor, Mekanik aletler | 5,52 milyar dolar |
Motorlu taşıtlar ve parçaları | 4,12 milyar dolar |
Plastikler | 1,96 milyar dolar |
Elektrik, elektronik makine, | 1,85 milyar dolar |
Havacılık ve uzay sanayi ürünleri, uçak parçaları | 1,45 milyar dolar |
Almanya Türkiye’nin uzun yıllardır en çok ihracat yaptığı ülke. Rusya ve Çin'ina rdından Almanya en çok ithalat yapılan üçüncü ülke. 2021 yılında 21,7 milyar USD olarak gerçekleşen ithalat yaklaşık %10 artışla 2022’de 24 milyar dolara ulaştı.
4. İsviçre
2022 yılı İsviçre’den En Çok İthal Edilen Ürünler | |
Altın, Gümüş, Mücevher değerli taşlar | 13,57 milyar dolar |
Makine, nükleer reaktörler, kazanlar | 300 milyon dolar |
Eczacılıkla ilgili ürünler | 296 milyon dolar |
Saatler ve saatler | 259 milyon dolar |
Optik, fotoğraf, teknik, tıbbi cihaz ve aparatlar | 115 milyon dolar |
İsviçre’den ithalat 2021 yılında 3 milyar USD idi. 2022 yılında 15,3 milyar USD olarak gerçekleşti. Aslında ithalatın 13,5 milyar doları altın yani değerli madenler. Altın ithalatının temel sebebi, yüksek enflasyon sebebiyle artan iç talep ve merkez bankası alımları. Türkiye merkez bankası 2022 yılında dünya genelinde 148 ton altın ithal etti. Ocak 2022’de Türkiye İsviçre’den yaklaşık 58 ton altın ithal etti.
5. ABD
2022 yılı ABD’den En Çok İthal Edilen Ürünler | |
Mineral yakıtlar, yağlar, petrol ve doğal gaz | 2,08 milyar dolar |
Demir ve çelik | 2.00 milyar dolar |
Turbo jetler, Gaz Türbinleri, Makine ve ekipmanları | 1,73 milyar dolar |
Pamuk | 1,17 milyar dolar |
Organik kimyasallar | 1,02 milyar dolar |
Türkiye’nin ABD’den ithalatı 2021 yılında 13,1 milyar dolardı. 2022 yılında ortalama %15 artışla ithalatın 15 milyar USD'yi geçtiğini görüyoruz. Türkiye’nin ABD’den en çok ithal ettiği ürünler, mineral yağlar, demir çelik ve makineler. İthal edilen çelikler genellikle hurda statüsünde ve işlendikten sonra ABD’ye ihraç ediliyor. Pamuk ve organik kimyasallar diğer önemli ithalat ürünleri. Türkiye, ABD'den genel olarak yüksek teknoloji ürünleri ithal ediyor. Pamuk ve demir çelik ürünleri bu kapsamda olmasa da ABD'den en çok ithal edilen ürünler arasında.
Türkiye İthalat verileri 1960 – 2023
Dünya bankası arşivinden ulaştığımız en eski veriler 1960 yılına dayanıyor. Onar yıllık dilinler halinde listelersek Türkiye’nin ithalat verileri şu şekilde sıralanıyor:
- 1960 Türkiye’nin toplam ithalatı 0,51 milyon USD
- 1970 Türkiye’nin toplam ithalatı 1,09 milyar USD
- 1980 Türkiye’nin toplam ithalatı 8,21 milyar USD
- 1990 Türkiye’nin toplam ithalatı 24,49 milyar USD
- 2000 Türkiye’nin toplam ithalatı 61,64 milyar USD
- 2010 Türkiye’nin toplam ithalatı 198,14 milyar USD
- 2020 Türkiye’nin toplam ithalatı 232,10 milyar USD
- 2023 Türkiye’nin toplam ithalatı 364,04 milyar USD
Türkiye'de İthal Ürünlere Uygulanan Vergiler
Türkiye'nin ithal ürünlere uyguladığı vergiler, ürün veya ülke bazlı olarak değişiklik gösterebilir. Kısaca ithalatçı firmaların, güncel ithalat vergisini bir gümrük müşavirinden teyit etmeden, o ürün hakkında bir soruşturma veya gözetim ihtimali var mı araştırmadan ticarete başlamamaları tavsiye edilir.
Türkiye'de İthalat Aşamasında Uygulanan vergi ve Masraflar
Türkiye'de İthalat Aşamasında Alınan Temel Vergiler:
- Gümrük Vergisi (Ticaret Bakanlığı)
- İlave Gümrük Vergisi (Ticaret Bakanlığı)
- Katma Değer Vergisi (Hazine ve Maliye Bakanlığı)
- Özel Tüketim Vergisi (Hazine ve Maliye Bakanlığı)
Türkiye'de Ticaret Politikası Önlemleri Kapsamındaki Mali Yükler
- Dampinge Karşı Vergi (Ticaret Bakanlığı)
- Ek Mali Yükümlülük (Ticaret Bakanlığı)
- Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi (Ticaret Bakanlığı)
Türkiye'de İthalat Aşamasında Alınan Diğer Kesintiler
- Toplu Konut Fonu (Ticaret Bakanlığı)
- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (Hazine ve Maliye Bakanlığı)
- Çevre Katkı Payı (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı)
- Tek ve Maktu Vergi (Ticaret Bakanlığı) ( www.ihracat.co )
https://www.trademap.org/
https://tradingeconomics.com/
https://www.macrotrends.net/countries/WLD/world/imports
https://taxfoundation.org/section-232-tariffs-steel-aluminum/
https://www.oecd-ilibrary.org
https://data.tuik.gov.tr/
YORUM