DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞI
Uluslararası Demiryolu taşımacılığı, ağır ve hacimli yüklerin, düşük maliyetle uzak mesafelere taşınmasını sağlayan güvenli bir taşımacılık metodudur. Demiryolu taşımacılığı, demiryolu ağını kapsayan noktalara ulaşım için geçerlidir ancak multimodal taşımacılığın yaygınlaşmasıyla, önemli mesafelerin tren yolu ile katedilmesi ve trenyolu ile ulaşılamayan nihai adreslere gemi, tır gibi ikinci ve üçüncü taşıma araçlarıyla ulaştırılması mümkün olmuştur.
Kömür, demir gibi madenler,
tahıl gibi tarım ürünleri, kereste gibi orman ürünlerinin taşımacılığı pek çok
ülkede ağırlıkla demir yolu taşımacılığıyla yapılabilmektedir. Çevre dostu olan
trenyolu taşımacılığı, uzun mesafelerde ciddi maliyet avantajı sağladığı gibi,
güvenli olması sebebiyle de tercih edilir.
Kitle taşımacılığına elverişli olması
ile onlarca vagonda yüzlerce ton ürün bir arada aynı termine uyularak
taşınabilmektedir. Ayrıca özellikle karayolu taşımacılığının, karayolları
üzerinde ekstra bir trafik oluşturmasını engellemektedir. Demiryolu yatırımının
yüksek maliyeti ve amortismanın uzun sürmesi, genel olarak bu yatırımı
devletlerin yapmasını gerektirir.
Karayollarının, kar,
tipi, sis, aşırı yağış gibi kötü havayollarından olumsuz etkilenmesi,
trenyolunun bu hava koşullarından en az etkilenen taşıma yöntemi olması
dolayısıyla bir kez daha öneminin ortaya çıkmasını sağlar.
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞININ AVANTAJLARI
- Çevreye duyarlı bir taşımacılık türüdür.
- Diğer taşıma türlerine göre daha güvenlidir.
- Kara yolu trafik yükünü hafifletir.
- Genelde diğer taşıma alternatiflerinin aksine uzun dönem sabit fiyat garantisi vardır.
- Uluslararası geçişlerde kara yolunda geçiş sınırlamaları bulunurken transit ülkelerin tercih ettiği bir taşıma türü olmasından dolayı geçiş üstünlüğü verilmektedir.
- Transit süreleri kara yoluna göre biraz daha fazla olmasına rağmen sefer süreleri sabit durumdadır. Ağır tonajlı ve havaleli yükler için çok uygun bir taşıma türüdür.
DEMİRYOLU TAŞIMACILIĞININ DEZAVANTAJLARI
- Transit süreleri bazı teslim bölgelerinde kara yolu ve deniz yoluna göre daha uzun zaman alabilmektedir.
- Özellikle Türkiye içindeki parkurda, teslimat daha uzun sürelerde yapılabilmektedir. Örneğin; Almanya çıkışlı tren Kapıkule’ye 5 günde gelmesine rağmen, Derince’ ye 3-4 günde varabilmektedir. Kapıdan kapıya teslimlerde Avrupa’da çoğu yerlerde fabrika içine kadar ray bağlantısı olmasına rağmen, Türkiye’de bu imkân yok denecek kadar azdır.
- Kapıdan kapıya teslimlerde çoğu yerde tren en yakın istasyona kadar gelebilmekte, fakat teslim adresi için ayrıca kamyon aktarmasına gereksinim duyulmaktadır
Demiryolu taşımacılığı özellikle petrol, kimyevi
maddeler ve gazların taşınmasında güvenli ve yüksek kapasiteli bir taşıma yolu
olarak pek çok ülke tarafından, insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile
çevreye zarar vermeden güvenli ve emniyetli bir taşıma yöntemi olarak kabul
görür ve bu tip ürünlerin taşınmasına yönelik çeşitli kurallar ve kanunlara
tabi olarak düzenlemeler yapılmıştır.
ALİYMAN
:
Düz yol
BOJİ
:
Lokomotif ya da vagonun tekerlek dingillerini taşıyan alt aksamı
CTC
:
Sinyal sisteminin merkezden idare sistemi (central traffic control)
CONTA
:
İki rayın birbirine bağlandığı noktada iki ray arasında bırakılan boşluk
DERAY
:
Demir yolu vasıtalarının raydan çıkması
DEVER
:
Yolda kurplarda iç raya nazaran dış raya verilen yükseklik farkı
EKARTMAN
:
İki ray arasındaki açıklık (Normal hat: 1435 mm)
FÖYDÖMARŞ
:
Trenin işleyişi sırasındaki tüm bilgilerin yazıldığı belge
GABARİ
:
Demir yolu vasıtalarının serbestçe geçebilmesi için demir yolunun iki yanında
ve üstünde bırakılan boşluk
HATTI
CARİ : Ana yol
HORTUVAR
:
Kör yolun sonuna konulan tampon
İLTİSAK
HATTI : Ana yoldan verilen bağlantı yolu
İTİNERER
:
Bir trenin işleyişi ile ilgili bilinmesi gereken bilgilerin tamamı
KARAMBOL
:
Demir yolu vasıtalarının birbirleri ile çarpışması
KATANER
:
Yol üzerinde bulunan havai elektrik hattı
KURP
:
Çoğunlukla demir yollarında dönüş olan kısımlarda eğrisel inşa edilen
parçaların çap ile ifade edilen ölçüsü (viraj)
NETTON
:
Bir vagona kapasitesi oranında yüklenmiş olan ton Ø
HAMTON : Bir vagonun darası ya da dara ve net yükün toplamı o ( DARA + NETTON )
Ø
ROTASYON : Bir vagonun iki dolumu arasında geçen süre Ø
ÜTİLİZASYON : Yük ve yolcu vagonlarından maksimum ölçüde yararlanmak
RİSTURN
:
Geri ödeme
SEJUR
ÜCRETİ : Yabancı vagonun yurt içinde kalma ücreti
SÜREKARTMAN
:
Kurplarda yola verilen fazla açıklık
TRİYAJ
:
Yük trenlerini hazırlandığı ve dağıtımının yapıldığı istasyon veya garlar
VAGON ÜZERİNDEKİ İŞARETLER
1) Bu tabloda A, B ve C
harfleri sınıflandırılmış demir yolu hatlarını ifade eder. Bu harflerin
altlarındaki sırada yer alan rakamlar o hatlarda ( A, B ve C ile simgelenen
hatlarda ) taşınabilecek azami yükü ton cinsinden ifade eder. S ve ss
harflerinin yer almadığı durumlarda vagonun yapacağı azami hız 90 km/saattir. S
harfinin bulunduğu sıradaki rakamlar A, B ve C ile simgelenen hatlarda
taşınabilecek azami yükü gösterir. Bu durumda, vagonun yapacağı azami hız, 100
km/saattir. Ss harfinin bulunduğu sıradaki rakamlar A, B ve C ile simgelenen
hatlarda taşınabilecek azami yükü gösterir. Bu durumda vagonun yapacağı azami
hız 120 km/saattir.
2) Bu altıgen biçimli işaretin
içerisindeki rakam, vagonun taban alan ölçüsünü ifade eder.
3) Vagonun yükleme
uzunluğunu gösterir.
4) Vagonun tamponlar
arası uzunluğunu gösterir.
5) Bu dikdörtgen
şeklindeki işaretin üst tarafında belirtilen ağırlık (kg) cinsinden vagonun
darasını, alt taraftaki rakam (t) ton cinsinden el fren kuvvetini gösterir.
6) Vagonun feribotla
taşınabileceği anlamına gelir.
7) Vagonun, demiryolu
veya şahıs vagonu olup olmadığını, uluslararası standartlara uygunluğunu ve
dingil sayısını gösterir
8) Vagonun sahip
idaresini ya da üçüncü şahıs vagonu ise o vagonu tescil eden UIC üyesi
demiryolu idaresini gösterir
9) Vagonun inşa tarzı
dikkate alınarak tipine uygun uluslararası standartlara göre verilen
numarasını, o vagonun imalat sıra numarasını gösterir
10) Burada verilen
harfler her vagonun inşa tarzına göre değişir ve vagonun tipini ifade eder.
11) Bu işaretler ve
rumuzlar, vagonun uluslar arası trafiğe çıkabileceğini gösterir.
12) Yük vagonunun en
son revizyon tarihini gösterir.
13) Sarnıç vagonunda
hacim cinsinden kapasitesini gösterir.
14) Vagonun darasını
gösterir.
YORUM