LOJİSTİK DENİZYOLU

DENİZYOLU	KARAYOLU	HAVAYOLU
KONTEYNER	TIR	DEMİRYOLU

DENİZYOLU TAŞIMACILIĞI

Denizyolu taşımacılığı, havayolu ve karayolu taşımacılığına göre sahip olduğu maliyet ve kapasite avantajı sebebiyle oldukça rağbet görmektedir. Konteyner gemileri tek seferde binlerce konteyner taşıyabilmekte, kıtalar arasında ciddi mesafeler kat edebilmekte, sırayla çok sayıda limana yük indirebilmekte veya merkez limanlar arasında çalışan aktarma gemileri ile en küçük limanlara dahi ulaşılabilmektedir.

DENİZYOLU TAŞIMACILIĞININ AVANTAJLARI 

• Havayolu ve karayolu taşımacılığına göre çok daha düşük maliyetlidir.
• Malın yüklendiği limandan, malın indirileceği limana varıncaya dek, gemi çok sayıda liman ve ülkeye uğrasa dahi herhangi bir gümrük işlemi yada mevzuat zorlaması ile karşılaşılmayacaktır.
• Karayolu taşımacılığına kıyasla kaza ihtimali düşüktür, araçtan kaynaklanan arıza ihtimali gemiler için daha düşüktür.
• Aynı anda binlerce konteyner yükleyebilen gemiler, diğer taşıma yöntemlerine göre kapasitesi yüksek sevkiyatlara imkan vermektedir.

DENİZYOLU TAŞIMACILIĞININ DEZAVANTAJLARI 

• Özellikle limanda yapılan konteyner yükleme ve boşaltma işlemlerinde hasar riski vardır çünkü binlerce farklı tipte malzeme aynı personel ve ivedikle yüklenip boşaltılmaktadır, elleçleme süreci risklidir.
• Konteyner gemi üzerinde açık hava şartlarında taşındığından içerisindeki malzemenin özellikle uzun yolculuklarda elverişsiz hava koşullarında etkilenme ihtimali yüksektir.
• Transit süreler çok fazladır. Geminin kat ettiği mesafe için gerekli sürecin haricinde, liman işlemleri ve gemi kalkışı ve keza boşaltma aşamasındaki liman süreçleri nakliyenin toplam sürecini ciddi anlamda uzatabilmektedir.
• Hava şartlarından transit zamanı ve mal güvenliği açısından yüksek düzeyde etkilenme yaşanır. Kalkış-varış zamanı esnekliği çok düşüktür. 
• Gemi sevkiyatı süreci, asıl adrese en yakın limanlar ile sınırlıdır, karayolu yüklemeleri ile entegrasyonu şarttır, bu süreçte ekstra zaman kaybı ve malzemenin hasar görme risklerini arttırmaktadır.

KONTEYNER VE YÜK GEMİLERİ 

Uluslararası taşımacılıkta yaygın olarak kullanılan yük gemilerinin önemli bir bölümü konteyner gemileridir. Bu gemiler konteyner taşımak için tasarlanmış veya sonradan bu amaçla üzerinde değişiklikler yapılarak kullanılan gemilerdir.

Diğer gemilerden farklı olarak tonajları ile değil, taşıyabildikleri 20ft  konteyner adedine göre  TEU kapasiteleri ile ayrıştırılır ve sınıflandırılırlar. Ancak tanımlanan kapasite, geminin maksimum geometrik kapasitesidir. Yani, gemi üzerinde yüklemeye uygun bütün slotların (her bir TEU luk alana verilen isim) matematiksel olarak belirtilmesidir. 

Geminin aktif olarak taşıyabileceği yük  kapasitesi ise ayrıca belirtilir. Konteyner gemileri geniş ambar ağızlarıyla çift gövdelidir. Konteynerler hem güvertede hem de yük ambarında depolanabilmektedir. Güverteye yüklü konteynerler birbirine dönme kilitlerle bağlıdırlar ve buna ilaveten ilk üç kat çelik bağlamalar ile bağlanmıştır.

KONTEYNER VE GEMİLERİN JENERASYONA GÖRE SINIFLANMASI

Yıllara göre yapılan sınıflandırma, gemilerin inşa edildiği tarih aralıklarını değil, yoğun olarak talep gördükleri ve üretildikleri dönemleri ifade etmektedir.

1. Jenerasyon konteyner gemileri : 1956 – 1970 yılları arasında kullanılan , boyları 135-200m. taşıma kapasiteleri max. 800 teu civarındaki gemiler olup, draftları 9m.den daha azdı. 

2. Jenerasyon konteyner gemileri : Konteyner taşımacılığının avantajlarının fark edilmesiyle  bu sektöre artan ilgiye paralel, sadece bu amaca hizmet eden gemilerin yapımına olan talep de artmış, boyutlarda da büyümeye gidilmiştir. 1970 – 1980 yılları arasında inşa edilen gemiler olup; ambarlarda full cell guide’lar ( konteyner kızağı ) kullanılmış , kapasiteleri 1000-2500teus, boyları 215m., draftları 10m. civarı olan gemilerdir.

3. Jenerasyon konteyner gemileri : "Panamax" olarak bilinen gemiler olup;1980-1988 yılları arasında inşa edilen , 3000-5000teus taşıma kapasitesine sahip, boyları 250- 290m. arası değişen, draftları 11-12m. civarında olan gemilerdir.

4. Jenerasyon konteyner gemileri : "Post Panamax"  olarak adlandırılan gemiler olup; 1988– 1996 yılları arasında inşa edilen, 4000-6000teus taşıma kapasitesine sahip,boyları 275 – 305m arası değişen, draftları 11 -13m. civarında olan gemilerdir.

5. Jenerasyon konteyner gemileri : "Post Panamax Plus" ( Post Panamax üzeri) olarak adlandırılan bu gemiler, 1996- 2006 yılları arasında inşa edilen gemileri tanımlar. Boyları 335m. ve üzeri , taşıma kapasiteleri 5000 – 8000teus , draftları 13 – 15m. civarıdır.

6. Jenerasyon konteyner gemileri: "Very Large" konteyner gemileri veya "Suez max". olarak adlandırılan bu gemiler, 2006 ve sonrasında inşa edilen gemileri tanımlar. Boyları 400m. , taşıma kapasiteleri 9000 – 15000 teus , draftları 16m. civarıdır.

7. Jenerasyon konteyner gemileri: "Ultra large" veya "Malacca max" olarak tanımlanabilecek bu gemiler, geleceğin konteyner gemileri olarak düşünülmekte ve taşıma kapasitelerinin 18000teus, boylarının 450m. , enlerinin 68m. , draftlarının 21m. civarında olacağının hesapları yapılmaktadır.

Yıllara göre yapılan bu sınıflandırma, bu gemilerin sadece o tarihler arası inşa edildiği şeklinde algılanmamalı, üretime başlanma ve yoğun olarak talep edilme aralığı olarak yorumlanmalıdır.

KONTEYNER GEMİLERİ TONAJ ÖLÇÜLERİ

GROSS TONNAGE ( GRT ) – GROSTON Geminin tüm kapalı hacimlerinin feet küp ( cubic feet ) cinsinden değerinin 100’e bölünmesi ile hesaplanan hacim ölçüsüdür.

NET TONNAGE ( NET ) – NET TON Geminin para kazandıran hacimlerinin feet küp ( cubic feet ) cinsinden değerinin 100’e bölünmesi ile hesaplanan hacim ölçüsüdür.

DEADWEIGHT TONNAGE ( DWT ) – DEDVEYT TON Gemiyi; 1,025 yoğunluğundaki deniz suyunda yaz yükleme hattına kadar batıran ağırlığın ton cinsinden değeridir.

DWT = Yük + Yakıt (DO, FO, LO) + Su + Kumanya + Yolcu + Mürettabat + Boya + Balast + Diğerleri

DISPLACEMENT TONNAGE ( DISP ) – DEPLASMAN TON Belirli bir durumda yüzen bir geminin taşırdığı suyun ton cinsinden değeridir.

DÖKME YÜK GEMİ TİPLERİ

DÖKME YÜK GEMİLERİ

Dökme yük gemileri, kuru (tahıllar, gübreler, fosfatlar ve cevherler) veya yaş (kimyasallar, portakal suyu, rafine petrol ürünleri) dökme yükler taşır. Kuru dökme yük türleri IMSBC rehberinde sınıflandırılmıştır. Ayrıca tanker görevi görebilen dökme yük taşıyan gemiler de vardır; bu gemilere Cevher/Dökme/Petrol (OBO) taşıyıcı gemiler adı verilir ve safra tanlarında sıvı yükler veya merkez ambarlarda kuru dökme yük taşınabilmektedir.

1. Handysize: Handysize gemilerin taşıma kapasitesi azami 39,999 dwt kadardır.

2. Handymax/Supramax: Handymax ve Supramax 60,000 dwt altı kapasiteye sahip dökme yük gemileridir.

3. Panamax: Panamax gemilerin taşıma kapasitesi 60,000-79,999 dwt aralığındadır. 

4. Post-Panamax: Post-Panamax gemilerin taşıma kapasitesi 80,000 – 109,999 dwt aralığındadır. 

5. Capesize: Capesize gemilerin taşıma kapasitesi 110,000-199,000 dwt aralığındadır. 

6. Büyük Demir Cevheri Gemileri (VLOC): Capesize gemilerin alt kategorisine 200,000 DWT üstü büyük demir cevheri gemileri (VLOC) ve büyük dökme yük gemileri (VLBC) dâhildir.

SIVI YÜK GEMİ TİPLERİ

SIVI YÜK GEMİLERİ

Sıvı yük gemileri sıvı veya gaz halde olan yüklerin taşınması amacıyla inşa edilmiş veya bu şekilde hizmet vermeye yönelik revizyona uğramış gemilerdir. Petrol ürünleri, nebati yağ, şarap, kimyasal maddeler, ortam sıcaklığı ve atmosferik basınç altındaki gazlar ve benzerleri dâhildir.

1. Ultra Büyük Ham Taşıyıcı (ULCC): ULCC veya Ultra Büyük Ham Taşıyıcılar 320,000 ila 500,000 DWT aralığındaki ebatlarıyla dünyadaki en büyük nakliye gemileridir. 

2. Çok Büyük Ham Taşıyıcı (VLCC): Çok Büyük Ham Taşıyıcıların ebatları 180,000 ila 320,000 DWT arasında değişmektedir.

3. Suezmax: Adını ünlü Süveyş Kanalından alan Suezmax gemiler 120,000 ila 200,000 arası dedveyt tonaja (DWT) sahip orta ila büyük ebatlı gemilerdir. 

4. Aframax: Aframax, dedveyt tonajı (DWT) 80,000 ila 120,000 arasında değişen orta boy ham petrol tankeridir. (www.ihracat.co)

KONTEYNER GEMİ İŞLETMECİLERİ KAPASİTE TABLOSU

(Not: Hanjin Shipping 2016 eylül ayında iflas ederek piyasadan çekildi)

DENİZ TAŞIMACILIĞI LOJİSTİK TERİMLERİ

a/a : Always afloat (Daima yüzer durumda )
a.a.r : Against all risks (Tüm risklere karşı) 

AD : Air Draft – Gemi yüksekliği.
Air consignment note : Hava konşimentosu
Airport of arival : Varış hava limanı
Airport of departure : Kalkış hava limanı
Airway bill : Hava konşimentosu
Always safely afloat : Her zaman yüzer durumda
a.m. : Ante meridiem (öğleden önce)
Amounts : Meblağ
Approx. : Approximetaly (Aşağı yukarı,yaklaşık)  

Ardiye : Antrepo, depo, liman terminali ve rıhtım gibi bölgelerde bekleyen malzeme için alınan bekleme bedelidir, tonaj veya ebat hesabı yapılarak fiyatlandırılır.
ARR : Arrival (varış saati)

Ay : Lateral windage area – Yanal yelken alanı

Ax : Transversal windage area – Boyuna yelken alanı

B : Breadth – Genişlik
B/L : Bill of lading (Konşimento)
Booking : Rezervasyon  

Boş gemi ağırlığı (ton) : Yük, yakıt veya mürettebat dikkate alınmaksızın normal envanter (demirler, can kurtarma aletleri, yağlama yağı, boya, vb.) dâhil gemi ağırlığıdır;
Breakdown clause (of-of-hire clause) : Zaman kira anlaşmasına veya poliçelerine geminin bozulması,çarpışması veya donanım için kullanılır
Breaking bulk : Gemiyi boşaltmaya başlama
Brokerage : Broker (simsal)'ın kiralama sözleşmesiyle ilgili hizmetinden dolayı hak ettiği komisyon
B.S. : Bottom stowed (ambarda istiflenmiş)
B.S.T. : British summer time (ingiliz yaz saati)
Bulk : Dökme yük (bir ambalaj içinde bulunmayan yük,örneğin kömür)
Bulk freight : Ağırlığı az ancak istif faktörü yüksek olan yük

Ch : Block co-efficient – Blok katsayısı
ca. : Circa (tahminen)
c.a.d. (c/d) : Cash against documents (Vesaik mükabili)
c.a.f. : Coüt, assurance,fret,c.i.f. (malın bedeli,sigorta ve navlun)
Cargo : Taşıma,yük
Carriage : Taşıma,Naliye
Carrier :  Taşıyıcı
c.o.d. : Charges collect (masraflar alıcıya ait)
Certificate of origin : Menşei şahadatnamesi
c.+f : Cost andfreight (malın bedeli ve taşıma ücreti)
c.+i : Cost and ınsurance (malın bedeli ve sigorta)
Charge : Masraf,harç,ücret
Chargeable weight: Tcrete tabi ağırlık
CIF : Mal bedeli olarak teslim
c.i.f. : Malın bedeli,sigorta ve navlun
c.i.f.+c : Cost,insurance,freight and commision (malın bedeli,sigorta,navlun ve giderleri dahil)
c.i.f landed : Cost,insurance,freight,landed (malın bedeli,sigorta,navlun ve boşaltma masrafları
city terminal service : Şehir içi teminal servisi
c.k.d. : Completely knocked down (taşınmak için tümüyle sökülüp kurula bilir)
Claims : Şikayetler
c/o : Care of. (vasıtasıyla)
c.o.d. : Cash on delivery(teslimde ödemeli)
Collecting free : Varış limanında malı gemiden almak için ödenen ücret
Commodity rates : Nakliyede uygulanan ücret tablosu
Conditions of contract : Sözleşme koşulları
Consignee : Kendine mal gönderilen
Consignment : Gönderilen mal,mal gönderme,sevkiyat
Consignor : Mal gönderme
Consolidator : IATA'ya üye olan ve malları birleştirip toplu olarak sevk eden kuruluş
Consular ınvoice (C.I) : Tasdikli fatura
c.o.s. : Charterer pays des (harçları kiralayan ödeme)
CPT : Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim alma
CRF: Mal bedeli ve navlun
c.t : Conference terms (düzenli hat gemi şirketlerinin aralarında yaptıkları anlaşmanın koşulları)
Current rates : Cari fiyatları

Customs broker : Gümrük komisyoncusu
Costoms clearance : Gümrükleme gümrükten çekme
Customs deklaration : Gümrük beyannamesi

DAF : Sınırda teslim
d.d. : Dangerous deck (Tehlikeli malların istif edildiği güverte)  

Deplasman (m3) : Dış kaplama, pervane ve dümen dâhil suya daldırılmış tekne hacmidir;

Deplasman D veya ∆ (ton) : Geminin deplase ettiği su hacmi ağırlığıdır; geminin toplam kütlesine eşittir;
DDP : Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim
DDU : Gümrük resmi ödenmeksizin teslim
dead freight : Pişmanlık navlusu
Delivering carrier : Varış limanına ulaşan malların alıcıya ulaştıran taşımacı
Delivery service : Teslimat servisi 

Demuraj : taşımacı firma tarafından belirlenen serbest zaman (free time) dolmasına müteakip, konteyner başına talep edilen konteyner işgaliye bedelidir.
Demurrage : Demuraj
DEP : Departure (hareket saati)
DES : Gemide teslim
DEQ : Rıhtımda teslim
Dispatch Money : Dispek ücreti,geminin yükleme veya boşaltmayı zamanından önce yapması durumunda ödenecek ek ücret
d.i.c. : Geminin yük alma kapasitesi
d.i.o. : Yalnız yüklemede ödenen dispeç ücreti  

DOW : Depth of Water – Su derinliği.
d/p: Ödemenin yapılması karşılığında vesaikin yollanması
(www.ihracat.co)

Euro palet ( EUR-palet ) : Avrupa Ambalaj Federasyonu, 800mm x 1200mm x  144mm ebatlarında, belirlediği standartlara uygun tahtalar kullanılarak ve 78 adet çiviyle tutturulmuş paletleri Euro palet olarak tanımlamış
Emergency rates : Acil durumlarda konferans'a bağlı gemilerin uyguladıkları tarife
e.t.a. : Geminin tahmini varış zamanı
E.T.C. : Muhtemel iş bitirme süresi
Ex ship : Gemiden teslim
EXW : İş yerinden teslim
f.a.c. : Yükleme/boşaltma esnasında geminin tüm imkanları kullanılarak mümkün olduğunca işin hızlı yapılması
f.a.s. : Free on aircraft (uçakta teslim)
f.o.b. : free on board (gemide teslim)
Force majeure : Mücbir sebep
f.o.t. : Free on truck (klamyonda teslim)
f.t. : Full terms (Navlun piyasasında tüm komisyonların ve indirimlerin dahil olduğunu belirtir)
Gateway charges : Hava limanında yükün artırılması için yapılan tüm masraflar
General cargo rates : Karışık yükle ilgili ücret tablosu
Goods : Emti,mal
Handling : Yükleme işlemleri

I.C.C. : İngiliz sigortacılar Enstitüsü tarafından hazırlanmış olan kalıp hükümler
Incoterms: Intenational commercial terms (Uluslar arsı ticari terimler)
In regular turn: Muntazam sırayla

Konteyner : İngilizce “container” kelimesinden türemiştir. Konteyner boyutları her biri “ISO 6346” standartıyla belirlenmiş farklı ölçülerde olabilmektedir. Konteyner kapasitesi TEU adı verilen 20 foot konteyner adetiyle belirtilir.

Konşimento : Armatör yani hat sahibi firma veya onun yetkili acentesi yani forwarder tarafından, taşınacak malın nitelik ve nicelik özellikleri ile malın taşıma bilgilerini içeren, seyahat halindeki malın aidiyetini mülkiyetini temsil eden taşıma sözleşmesidir.

Ordino : Konşimentoda yazılı malların çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan emir veya talimattır. İthalatçı firma gümrük müşaviri aracılığı ile gümrükteki malı çekebilmek için taşıyıcı firmadan yük konşimentosu karşılığında verilen havaledir.

Knot : Hız Birimi (Denizmili / Saat) 1 Denizmili = 1852,3 m.  

KC : Keel Clearance – Omurga altı su derinliği.
Landing charges : Boşaltma masrafları  

LBP Length Between Perpendiculars - Dikmeler arası gemi boyu.
L/C : Letter of credit (Akreditif)
Lines terms : Düzenli hat koşulları
Livraison en cale : Bu şart sözleşmeye konulduğunda,alıcı malları geminin ambarında teslim almak zorundadır ve her türlü boşaltma masrafı ve rizikosu kendisine aittir.  

LOA : Length Over All Gemi tam buyu.

Log : Logaritma
L.S&D charges : Landing.storage and delivery charges (Boşaltma,depolama ve teslimat harçları)
L/T : Long ton (Büyük ton:1016.047 kg)
Main port : Ana liman
M/R : Mate's receipt (Yükün gemiye alındığı bildirilen ve ikinci kaptan tarafından veya onun adına imzalanan geçici olarak konşimento yerine geçen ordino/makbuz)
n.o.p. : Not otherwise provided (Başka bir şekilde temin edilmemektedir)
Offload: Boşaltılmış yük
Open rates: Açık tarife
o.w.h.: Ordinary working hours (normal çalışma saatleri)

Ölü ağırlık (ton): İzin verilen batmaya (ana yükleme hattı) ulaşana kadar bir geminin yükleyebileceği ağırlıktır; Sabit değer, her bir gemi için özgündür;

(www.ihracat.co)
Palet: Yüklerin bir bütün hâline (unite hâline) getirilerekbirimler halinde taşınmasına imkan vererek taşıma işlemlerini belli bir sisteme göre yapmayı sağlayan, konteynerlarda ve tırlarda yükleme ve indirme işlemlerinin forkliftler tarafından seri bir şekilde yapılmasına imkân sağlayan gereçlerdir. Uluslararası Standarlar Örgütü (ISO) konteyner paletleri konusunda standart boyutlar kabul etmiştir. Avrupa Ambalaj Federasyonu, 80cm x 120cm ebatlarındaki paletleri Euro palet olarak tanımlamış ve kullanımını yaygınlaştırmıştır.
pd : Paid (ödendi)
p.m. : post meridiem (öğleden sonra)
p.o.d. : Teslimde ödemeli

S : Blockage factor – Blokaj faktörü
Shipment : Sevkiyat

Subopen : Subject to being open (Açık olması koşuluyla)
Surcharge : Sürjarj (liman tıkanması,sıkışması gibi nedenlerle geçici olarak fazla alınan navlun)

Sualtı hacmi veya karen (m3) : Bir geminin tescil sualtı hacmini temsil eder; deplasmandan (m3) dış kaplama, pervane ve dümen ağırlıkları düşülmesiyle hesaplanır;

TEU : 20 feet’lik (6,08 metre) konteynerı ifade eder. İngilizce “Twenty-foot Equivalent Unit” kelimelerinin kısaltmasıdır. 20ft bir konteyner 34 metreküplük bir hacme sahiptir. Deniz taşımacılığında konteyner gemilerinin taşıma kapasitesini ifade etmek içinde kullanılır. Konteyner gemisi işleten firmaların yıllık taşıma kapasiteleri yine TEU ile belirlenir. 

1 TEU = 20 Feet’lik Konteyner,  2 TEU = 40 Feet’lik Konteyner
Thru B/L : Tek konşimento
Trace : Yerine ulaşmayan sefkiyatlarla ilgili yapılan soruşturma
u.c. : Olağan loşullar   

ULCV : Ultra Large Container – Çok geniş konteyner gemisi

Vk : Velocity – Suya gore gemi hızı
w/m : Weight or measurement (Navlunun ağırlığa veya hacme göre hesaplanması)

Yük kapasitesi (ton) : Bir geminin belli bir dönemde taşımak üzere tasarlandığı toplam yükün ağırlığıdır; bir geminin su çekme mesafesi ile gerekli miktarda yakıt, kumanyalar, içme suyu, vb. değerlerine bağlıdır. Yük kapasitesi (ton) = ölü ağırlık (ton)–balast, yakıt, kumanyalar (ton)