EVRAKLAR

DIŞ TİCARETTE KULLANILAN EVRAKLAR

İHRACAT İTHALAT İŞLEMLERİNDE KULLANILAN EVRAKLAR

• Türkçe Fatura (Domestic Invoice, Internal Invoice) 
• Proforma  Fatura (Proforma  Invoice) 
• Orijinal (Ticari) Fatura (Original  Invoice,  Commercial Invoice, Sales Invoice)
• Navlun Faturası (Freight Invoice) 
• Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)  
• Tasdikli/Onaylı Fatura (Legalized Invoice)
• Çeki Listesi (Packing List - Weight List)
• Menşe Şehadetnamesi (Certificate of origin) 
• A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate)
• EUR.1 Dolaşım Sertifikası (EUR.1 Movement Certificate) 
• Konşimento – Bill of Lading ( BL ) 
• CMR  Karayolu taşıma belgesi (konşimentosu) ( CMR Road Waybill ) 
• Sigorta Bildirim Formu ( Insurance information form )
• Gümrük Beyannamesi ( Customs Declaration )

Türkçe Fatura  (Domestic Invoice, Internal Invoice)

İhracatçı tarafından, yüklemesini yaptığı malın veya gerçekleştirdiği hizmetin bedelini, KDV İadesi  veya mahsubu  için ayrıca gümrük çıkış işlemleri sırasında Gümrük Beyannamesine eklemek için  düzenler.  Yerli Faturada: ihracatçının ünvanı  ve  adresi,  yükleme yeri, boşaltma yeri, malın menşei, brüt ağırlığı fatura tarih ve no’su, muhabir ve aracı  banka,  toplam miktar ve mal bedeli toplamı  ile  teslim şekli­yeri­para  birimi yazılacaktır. Yerli Fatura Fiili İhracatı müteakip  ayın  15­20  si arasında ihracatçının  bağlı bulunduğu Vergi Dairesine Gümrük  Beyannamesinin  KDV Nüshası  ile  birlikte verilerek  mahsup veya iade talebinde bulunulur. 

Proforma  Fatura (Proforma  Invoice)  

İhracatçı  tarafından,  ithalatçıya verilen teklif  veya ihracatçı  ile ithalatçının anlaşması  sonucunda  açılacak bir Akreditife  esas  teşkil etmesi için sevk / yükleme öncesi hazırlanan faturadır. İthalatçı, ihracatçının teklifini kabul eder ve bukabule dayalı olarak bir sipariş  geçmesi gerekirse,  Proforma  Faturanın Ticari Faturayadönüşmesi  gerekecektir. İşte bu durumda; İthalatçının Proforma Fatura  koşullarını kabul ettiğini Proforma Faturada belirtilen (Proformadaki teslim tarih­miktar­fiyat opsiyonu) süre içinde beyan etmesi zorunludur.  Bu durumda Proforma  Fatura bilgilerinin  aynen Ticari Faturaya aktarılması zorunludur. Proforma Fatura ile Akreditifli işlemler, ve ayrıca Uluslararası kurallara göre düzenlenmiş sözleşmeler birbirinden ayrı, farklı ve bağımsız işlemlerdir. ICC nin UCP­600  kitabının 4. maddesinde de değinildiği üzere; Akreditifler doğaları itibariyle, dayandırılabilecekleri satış sözleşmelerinden veya diğer sözleşmelerden ayrı işlemlerdir ve akreditifte her ne şekilde olursa olsun bu sözleşmelere değinilmiş olsa dahi bu sözleşmeler bankaları ilgilendirmez ve  bağlamaz. Dolayısıyla,  bir bankanın  akreditife ilişkin  ödeme  ve  yükümlülüğü, amirin (ithalatçının), amir banka (ithalatçının bankası) veya lehdar (ihracatçı) ile olan ilişkisindenkaynaklanan hak taleplerine ve savunmalarına tabi değildir. Ayrıca “bir lehdar (ihracatçı), hiçbir  zaman bankalar arasında ve  akreditif  amiri ile  amir banka arasında mevcut sözleşme ilişkilerinden yarar sağlayamaz” denilmektedir.  Bu  nedenle; Akreditifde Proforma Faturaya yapılan bir atıf “şart” olarak değil, sadece “bilgi” olarak kabul edilmelidir. (www.ihracat.co)

Orijinal (Ticari) Fatura (Original  Invoice,  Commercial Invoice, Sales Invoice) 

Proforma faturaya,  siparişe,  kontrat  veya sözleşmeye istinaden  satıcı tarafından düzenlenen mal veya hizmetin  satışını gösteren belgelerdir. Ticari fatura,  gümrük  işlemlerine,  döviz  transfer ve taahhütlerine esas  olarak alınan kesin faturadır.  Proforma faturada belirtilen satış koşullarının alıcı tarafından uygun bulunması durumunda alıcının verdiği sipariş  üzerine proforma  fatura  kesin  satış faturasına dönüştürülür. Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen faturaya orijinal fatura da denir.

Ticari faturalar, UCP­600'ün 18.Maddesi ve 38. maddesine göre düzenlenmelidir

Ticari faturada bulunması gereken zaruri bilgiler 

· Faturanın tarihi, 

· Mal / hizmet cinsi, 

· Satıcının ve alıcının firma ünvanı ve adresleri,

· Ödeme şekli, (Banka bilgileri)

· Malların menşei, 

· Incotermse göre teslim şekli, 

· Mal veya hizmetin birim fiyatı/miktarı/tutarı,

· Malların ağırlığı, ebatları, miktarı,

· Sevkiyatın şekli, (Taşıma aracı ile ilgili bilgi)

· Mallara ilişkin ambalaj özellikleri, kap ve adet bilgisi 

· Faturayı düzenleyen firma yetkilisinin  imzası (UCP­ 600'ün  18.maddesi  gereğince faturaların imza zorunluluğu olmamakla birlikte, ülkemiz yasaları gereği söz konusu belgelerin orijinal imzalı (Elle atılmış/Islak imzalı) olması zorunludur.)

· Navlun ve sigorta prim tutarları,

· Yükleme  ve  boşaltma  yerleri,  

Alıcı  ve  satıcının ülkesinde zorunlu görünen özel  bilgiler, fatura toplamının yazı ile yazılması, ihracatçının bankası ve bu bankanın SWIFT Nosu, FAS Fatura'da (satış fiyatı  ve mallar gemi doğrultusuna yerleştirilinceye kadarki masraflar dahildir)­ FOB Fatura'da (satış fiyatına mallar gemiye yükleninceye kadar ki masraflar dahildir)­ gibi bilgiler yazılmalıdır.  Ayrıca varsa  Sipariş no ve Akreditif  no'su  da Orijinal Faturanın üzerine yazılmalıdır. 

Navlun Faturası (Freight Invoice)  

İhracatçının navlun ödemesini üstlendiği durumlarda (C ve D grubu teslimler), düzenlenen  konşimentoya 'navlun  ödenmiştir' freight prepaid yazılması için  veya konşimentoya  bu şerhin yazılması  için kesilen ve konşimentoya eklenmesi zorunlu olan faturadır. Bu fatura ithalatçının bankası tarafından talep edildiği için bu teslim şekilleri için düzenlenmesi zorunlu bir belge olmaktadır. Ayrıca ihracat faturası gibi alıcıya konşimento ekinde gönderilmek zorundadır. Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento  ve  diğer sevk belgesi  üzerinde “navlunu  ödenmiştir freight prepaid kaydının bulunması gerekmektedir. Taşıma esnasında  değişikliğe uğrayacak nitelikteki  mallar için  teslim anındaki  kesin durumuna göre tanzim edilecek faturaya kadar geçen zamanda kesilen faturaya “geçici” veya “ muvakkat”  fatura denilmektedir. Genel uygulamada ise navlun bedeli fatura üzerinde ayrı bir kalem olarak belirtilir yada nakliyeyi kapsayan bir teslim şekline göre fatura kasilmişse birim fiyat navlunuda içerir ve dolayısıyla ayrı bir fatura kesilmez.

Onaylı Fatura (Certified Invoice)/Konsolosluk Faturası: İhracatçının, ithalatçı ülke konsolosluğun dan alıp düzenlediği ve ithalatçı ülke konsolosluğuna onaylatarak fiili ihracatını gerçekleştirdiği faturadır. Söz konusu onay, ticari fatura orijinallerin, özellikle malların menşe ülkesi için yapılır. Fatura tasdiki isteyen ülkeler: Cezayir, Fas, İran, Mısır, Suriye, Tunus, Ürdün, Lübnan’dır. Bununla beraber özellikle akreditifle yapılan satışlarda, akreditifi açan banka faturaların konsolosluk onaylı olmasını talep edebilir. (www.ihracat.co)

Çeki Listesi (Packing List - Weight List) 

İhracat faturasında kayıtlı malların adet, kap, koli, palet sayılarının belirtildiği. Her palet yada kolinin En, boy, yükseklik gibi genişlik ölçülerinin yer aldığı. Yine  her paletin ağırlık bilgisinin bulubduğu. Sevkiyat toplamının Net ve brüt ağırlık bilgisi ve bazı durumlarda m2, m.tül gibi ölçü bilgilerinin yer aldığı, mal dökümünü içeren evraktır. Çeki listesi gümrük müşavirine her sevkiyattan önce gönderilen türkçe fatura beraberinde talep edilen bir evraktır, Çeki listesinde belirtilen ürün detaylarına istinaden beyanname hazırlandığından, bu evraktaki bilgilerin fatura ve konşimento ile tutarlı olması önemlidir. Ayrıca çeki listesi sigorta yapılan ihracatlarda eğer bir kaza yaşanır ve devamında bir tazminat talebi gerçekleşirse, resmi olarak incelenecek evraklar arasındadır.

Menşe Şehadetnamesi (Certificate of origin) 

İhracat ya da ithalatı yapılan ürüne dair, ürünün üretildiği ülkeyi ve var ise üzerinde değişiklik ve işlem yapılan ülkeyi belirten yani bir malın hangi ülkeye ait olduğunu gösteren resmi belgedir.  İhracatçı firmanın üye olduğu Ticaret odası veya Sanayi Odası tarafından hazırlanır ve ithalatçı tarafından talep edilir ise ithalatçı ülkenin konsoloslukları tarafından onaylanır

İthalat işlemlerinde ürünlerin vergi dilimlerinin belirlenmesi ve var ise ürüne özel durumların, kısıtlamaların, ek vergi ve evrak talebi gibi durumların netlik kazanması açısından, menşe'nin beyan edilmesi zorunludur Vergi tutarlarının daha sağlıklı bir şekilde belirlenmesinde kullanılan menşe şahadetnamesi, sakıncalı durumlarda (salgın hastalıklar, ekonomik tedbirler, vb.) belirlenen ülkelerden ürün ithalatının önlenebilmesi için de gereklidir.

Eşyanın başka bir ülkede gördüğü değişiklikler ve işlem dolayısıyla o ülke menşeli sayılabilmesi için, yapılan değişiklik ve işleme istinaden ürün  kıymetinin %100 artmış olması veya gümrük tarife pozisyonlarının değişmiş olması gereklidir. (01.08.1972  ve 14263 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1615 Numaralı Gümrük Kanunu)

Menşe basmakla yetkili kurumlar Ticaret ve Sanayi odalarıdır, dolayısıyla ihracatçı firma bağlı bulunduğu Sanayi ve/veya Ticaret odasından bu belgeyi temin etmelidir. (www.ihracat.co)

A.TR, EUR.1 ve Form A düzenlenen ülkeler dışında kalan ülkelere sevk edilecek eşya için,  Menşe Şahadetnamesi ibraz etmek zorunludur. FORM A ve EUR.1 ve A.TR kendi başına menşe sayılan yani ürünün ait olduğu ülkeyi ispat eden evraklar olmasına karşın, ithalatçı firmalar tarafından Menşe yani Certificate of Origin ayrıca talep edilebilir.

MENŞE ŞEHADETNAMESİ (CERTIFICATE OF ORIGIN) DE

BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER)

• İhracatçı firmanın ünvanı ve adres bilgileri.
• İthalatçı firmanın ünvanı ve adres bilgileri.
• Palet, kap, adet sayıları.
• Eşyaya ait Net ve Brüt ağırlık bilgileri.
• İhraç malının cinsi, tanımı, içerik bilgisi.
• Şahadetnameyi veren makamın onayı (Tarih, imza, kaşe),
• Eşya eğer üretildiği ülke haricinde farklı bir ülkede işlem görmüş değişikliğe uğramış ise yapılan işleme dair buna dair bilgiler.

A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate) 

AB ile Türkiye arasındaki 01.01.1996 tarihinde imzalanan “Gümrük Birliği anlaşması ile, daha önce A.TR.1 ve A.TR. 3 olarak kullanılan ve AB üyesi ülkeler ve Türkiye arasındaki ihracat ve ithalat işlemlerinde gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması ve vergi muafiyeti ya da indirimlerine yönelik dolaşım belgeleri, sadece A.TR olarak kullanılmaya başlanmıştır. Avrupa Birliği’ne yapılan ihracatta, Katma Protokol gereğince malların gümrük muafiyetinden yararlanabilmesi için “A.TR nin ihracatçı ülkenin yetkilendirdiği kuruluş tarafından (TOBB a bağlı ilgili şehirdeki Ticaret odasından alınır) düzenlenerek gümrük işlemlerini hazırlayan gümrük müşaviri aracılığıyla ilgili gümrük müdürlüğüne gerekli diğer evraklar beraberinde vize edilmesi gerekmektedir.

A.TR belgesin, Avrupa Topluluğuna üye ülkelerle, Türkiye arasında doğrudan ticarette yani ihracat ve/veya ithalat işlemlerinde, sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşımda olduğunu kanıtlayan, ihracatçı ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenen belgedir. A.TR belgesi olmadan AB ülkeleri arasında gerçekleşen bir ihracat ithalat işleminde, 3.ülkelere uygulanan gümrük vergileri uygulanır.

A.TR 5 adet düzenlenir, 1 orijinal ve 1 kopyadan oluşan 2 nüsahası ihracatçı firmaya verilir. İhracatçı firma Beraberinde fatura ve konşimento ile beraber evrak setini ithalatçı firmaya uluslararası kurye veya posta yolu ile veya karayolu ile yapılan ihracatlarda araç beraberinde gönderir.

A.TR belgesinin temininde yaşanan bir gecikme veya aksaklık sebebiyle gümrüğe gelen bir malzeme 3.ülke malı sayıldığından vergisi ödenmeden gümrük işlemelri tamamlanmaz. Örneğinde fatura eksikliğinde evrak kopyası sunarak orjinalini 15 gün içinde ibraz edileceğinin yazılı olarak beyanıyla ithalat işleminin ve malın çekilmesine izin veren gümrük yönetmeliği A.TR eksikliğinde herhangi bir kolaylık tanımamaktadır. Mutlaka belgenin orjinalinin sunulması zaruridir. (www.ihracat.co)

Türkiye, Topluluk Gümrük Kodunu oluşturan 2913/92 sayılı Konsey Tüzüğü ile onun uygulama hükümlerini belirleyen 2454/93 sayılı Komisyon Tüzüğünü temel alan şu konulara ait hükümlere uyum sağlamayı taahhüt etmiştir:

- Eşyanın menşei

- Eşyanın gümrük kıymeti

- Eşyanın Gümrük Birliği bölgesine girişi

- Gümrük beyannamesi

- Serbest dolaşıma giriş

- Ekonomik etkili gümrük rejimleri ve askıya alma rejimleri

- Malların dolaşımı

- Gümrük Yükümlülüğü

- İtiraz hakkı

Ayrıca Türkiye, aşağıdaki mevzuata dayanan hükümleri uygulamaya koymak için gerekli önlemleri almayı taahhüt etmiştir:

- Taklit malların serbest dolaşıma sokulmasını yasaklayan önlemler getiren 3842/86 sayılı Konsey Tüzüğü ile onun uygulama hükümlerini getiren 3077/87 sayılı Komisyon Tüzüğü

- Topluluğun gümrük vergisi istisnaları sistemini düzenleyen 918783 sayılı Konsey Tüzüğü ile onun uygulama hükümlerini belirleyen 2287/83, 2288/83, 2289/83 ve 2290/83 sayılı Komisyon Tüzükleri

- Topluluğa ithal edilen bazı tekstil ürünleri için menşe kanıtlarına ve bu kanıtların kabulüne ilişkin 616/78 sayılı Konsey Tüzüğü.

ATR DOLAŞIM BELGESİNİN GEÇERLİ OLDUĞU ÜLKELER:

Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Yunanistan.

EUR.1 Dolaşım Sertifikası 

(EUR.1 Movement Certificate) 

İhracat ve ithalata konu eşyanın menşe ülkesini gösteren belgedir. Başta ülkeleri olmak üzere Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalayan ülkelere yönelik ihracatlarda, Avrupa Birliği'ne yönelik tarım ürünleri ihracatında ve yine AB üyesi ülkelere Avrupa Kömür Çelik Topluluğu (CECA) Ürün Listesi kapsamında dahil ürünlerin ihracında, malın gümrük indiriminden yararlanması amacıyla Ticaret Odalarınca hazırlanan ve ilgili Gümrük İdareleri’nce vize edilen belgedir.

5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu’nun 56 ncı Maddesi (y) fıkrasında belirtildiği üzere, menşe şahadetnameleri, dolaşım belge ve sertifikalarının basımı, dağıtımı ve uygulamalarına ilişkin hizmetler Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından yürütülmektedir.

Türkiye'nin Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkeler: EFTA: İsviçre, Norveç, İzlanda, Lichtenstein,

Diğer Ülkeler: İsrail, Makedonya, Bosna Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Sırbistan, Karadağ, Ürdün, Şili, Morityus Cumhuriyeti,

Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde  ( T ) kısaltması ile işaret edilen eşya Tarım Ürünü Listesi Kapsamına dahil ürünü göstermektedir. Bu eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında da EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir. Türkiye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu (CECA) kuran anlaşmanın yetki alanına giren ve Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yanında (CECA) kısaltması yer alan eşyanın Avrupa Birliği ülkelerine ihracında EUR.1 Dolaşım Sertifikası düzenlenmektedir.

Avrupa Birliği’ne üye ülkelere AKÇT ve tarım ürünleri ticaretinde kullanılır: Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Yunanistan. (www.ihracat.co)

Konşimento – Bill of Lading (BL) 

Tren ( Rail waybill ), uçak ( Air waybill ) veya gemi ( Sea waybill ) vasıtası ile yapılan yüklemelerde kullanılan, Gönderici ile taşıyıcı arasında yüklemenin hangi şartlarda gerçekleşeceğine dair kuralları belirleyen, malın taşımak üzere teslim alındığını ve varış noktasında konşimento sahibine teslim edileceğini gösteren, içeriğinde gönderici ve alıcı firma bilgilerini, yükün cinsi, adedi, paket veya koli sayısı, ağırlığı, yükleme tarihi ve tahmini teslim tarihi gibi bilgilerin yer aldığı kıymetli evrak niteliğinde belgedir.  Konşimento, yüklenen malın aidiyetini temsil eden bir kıymetli evraktır, dolayısıyla kaybolması durumunda hukuki sonuçlar doğurur

Konşimento uygulamaları: Yükleyici firma, nakliye firmasına, Konşimentoda yer alması gereken bilgileri içeren bir yükleme talimatı geçer, nakliye firması (armatör veya forwarder) bu yükleme notundaki bilgilere istinaden hazırladığı konşimento draftını yükleyecinin kontrolüne sunar ve sonrasında yükleyicinin onayıyla basılan ve genel itibarı ile 3 asıl ve 3 kopya olarak tanzim edilen hardcopy konşimento yükleyici firmaya teslim edilir. 

Yükleyici firma ise aralarındaki ödeme şekline bağlı olarak konşimentoyu diğer evraklarla birlikte müşterisine gönderir ya da akreditif ve vesaik mukabili gibi ödeme çeşitleri mevzubahisse ilgili bankaya teslim eder. Bazı durumlarda yükleyici Konşimento aslını teslim almaz,yükleyici firmaya telex release talimatı geçilerek orijinal konşimentonun alıcının malı teslim alacağı limanda yer alan gemi acentesi tarından basılıp teslim alamsı sağlanır.

CMR (Convention Relative au Contral de Transport International de Marchandises par Route) 

Karayolu taşıma belgesi ( International Consignment Note / CMR Road Waybill ) 

Tır, kamyon ve benzeri karayolu üzerinde taşıma yapan motorlu araçlarla yapılan taşımalarda Uluslararası CMR Anlaşması gereğince düzenlenen  karayolu konşimentosu yani taşıma senedidir. C M R anlaşması bir malın uluslararası taşınması periyodunda göreceği zarar, ziyan, kayıp ve gecikmelerinden Gönderici - Taşıyıcı- Alıcı arasındaki sorumlulukları saptayan yükümlülükleri belirleyen bir konvansiyondur. Bununla birlikte CMR bir sigorta değildir sadece taşıma esnasında oluşan hak ve yükümlülükleri düzenleyen bir taşıma sözleşmesidir.

Sigorta Bildirim Formu (ınsurance information form) 

F grubu ihracatlarda (FCA, FOB, FAS) İhracatçı malzemeyi ürettiği ya da stokladığı üretim tesisi ya da depolarından, Ana taşıma aracının bulunduğu yere kadar (Liman, Tren ya da tır terminali) iç nakliyeyi sigorta ile teminat altına almalıdır. İç nakliye aşamasında sigorta yapmak zorunlu değildir, incotermsler içinde herhangi bir şart yoktur ancak bu aşamada zarar gören maldan ihracartçı sorumlu olduğundan bir kaza durumunda zararının telafisi için sigorta yapması tavsiye edilir. C grubu ihracatlarda (CIF, CIP, CPT) ve D grubu ihracatlarda (DAP, DAT, DDP) ihracatçı uluslararası nakliye sürecinin incoterms de belirtilen noktasına kadar malları sigortalamış olmak zorundadır. 

Sigorta işlemlerinin yapılabilmesi için, ihracatçı, ihraç malının içeriği hakkında, kap sayısı, adet sayısı, ağırlık, ambalaj çeşidi gibi mala ve paketlemeye ilişkin bilgiler, ayrıca malzemenin fatura değeri, taşıma aracının plakası, gemi adı, sefer adı gibi bilgileri içeren bir sigorta bildirim formu hazırlar. Sigortacı bu bilgilere istinaden sigorta poliçesi hazırlar ve ihracatçının onayına istinaden sigortayı yapar

Gümrük Beyannamesi ( Customs Declaration ) 

İthalat, ihracat, transit ve antrepo rejimine tabi tutmak istediğimiz ürünlerin detaylı bilgilerini içeren resmi belgedir. Gümrük mevzuatı uyarınca gerekli bilgileri içerecek şekilde gümrük müşavirleri vasıtası ile ilgili gümrük noktasında yetkililerce doldurularak, ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanıp daha sonra gümrük idaresine sunulan belgedir. 

Kimi durumlarda, gümrük beyannamesi yerine TIR Karnesi, ATA Karnesi, Elçilik Mektubu, Déclaration en Douane, Kurye Mektubu da kullanılabilmektedir. Ülkemizde 01.01.1996 tarihinden beri  yani Gümrük Birliği’ne girildikten sonra mevzuatın ve belgelerin uyumlaştırılması çerçevesinde “Tek Tip Gümrük Beyannamesi” kullanımı getirilmiştir. Türkiye de kullanılan gümrük beyannamesi AB ülkelerinde düzenlenen gümrük beyannameleri ile uyumludur. (www.ihracat.co)

Beyanname üzerinde ilgili alanlara yazılması gereken temel bilgiler aşağıdaki gibidir:

• Gönderen / ihracatçı

• Alıcı / ithalatçı

• Mali müşavir / serbest muhasebeci

• Beyan sahibi/temsilcisi

• Çıkış / ihracat ülkesi

• Menşe ülke

• Gideceği ülke

• Çıkıştaki aracın kimliği ve kayıtlı olduğu ülke

• Teslim şekli

• Sınırı geçecek hareketli taşıt aracının kimliği ve kayıtlı olduğu ülke

• Döviz ve toplam fatura bedeli

• Sınırdaki taşıma şekli

• Yükleme yeri

• Çıkış gümrük idaresi

• Kapların ve eşyanın tanımı

• Brüt ağırlık (kg)

• Net ağırlık (kg)

Gümrük Birliği’ne girildikten sonra mevzuatın ve belgelerin uyumlaştırılması çerçevesinde “Tek Tip Gümrük Beyannamesi” kullanımı getirilmiştir. Türkiye de kullanılan gümrük beyannamesi AB ülkelerinde düzenlenen gümrük beyannameleri ile uyumludur.

GÜMRÜK BEYANNAMESİ DÜZENLENİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

1- Gümrük Beyannamesi doğrudan doğruya mal sahipleri ile kanuni mümessilleri veya vekilleri tarafından düzenlenmektedir.

2- Gümrük beyannameleri üzerinde kazıntı ve silinti yapılamaz.

3- Gümrük beyannamelerinin tescili için ibrazından sonra beyan edilen eşyanın cins, nevi, nitelik ve birim fiyatı bakımından herhangi bir düzeltme yapılamaz.

4- Gümrük beyannamelerinin tescili, gümrüklerde tutulan deftere kayıt olunması, üzerine kayıt sıra numarası, tarih ve resmi mühür konulması ile tamamlanmaktadır. (www.ihracat.co)

Tek Tip Gümrük Beyannameleri 8 (sekiz) nüsha düzenlenmektedir:

1. Nüsha: İhracat ve/veya transit işlemlerinde kullanılmaktadır. İhracat veya transit işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanmaktadır.

2. Nüsha: İstatistiki amaçla kullanılmaktadır. İhracat veya transit işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresinde saklanmaktadır.

3. Nüsha: İhracatta gümrük idaresince mükellefe verilir. Kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılmaktadır. Talep halinde ihracat beyannamelerinin onaylı fotokopileri ihracatçıya verilmekte veya ilgili kuruluşlara gönderilmektedir.

4. Nüsha: Transit rejiminde kullanılmaktadır. Çıkış gümrük idaresinde kalacak olan nüshadır.

5. Nüsha: Transit rejiminde kullanılmaktadır. Varış gümrük idaresince çıkış gümrük idaresine gönderilecek teyid nüshasıdır.

6.,7.,8., Nüsha: İthalat işlemlerinde kullanılmaktadır. İlk nüsha gümrük idaresi nüshası, ikinci nüshası istatistik nüshası ve üçüncü nüshaları da mükellef nüshası olarak kullanılmaktadır.