LOJİSTİK HAVAYOLU

DENİZYOLU	KARAYOLU	HAVAYOLU
KONTEYNER	TIR	DEMİRYOLU

HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI

Uluslararası hava yolu taşımacılığı, hava ulaştırma maliyetlerinin düşmesi, kapasite artışına bağlı olarak lojistik firmalarının bu alandaki yatırımlarının artmasıyla son yıllarda daha sık tercih edilir hale geldi. Uluslararası ticaret yapan firmalar özellikle evrak ve  numune transferlerinde havayolunu daha çok tercih etmeye başladı. 

Gönderilecek ürünün ağırlık ve ebatlarına bağlı olarak, havayolu ile yapılan sevkiyatların, karayolu, denizyolu gibi diğer taşıma yöntemleri ile başabaş hatta daha uygun masraflara denk geldiği görülebilir. Evrak ve numune gibi küçük çaplı sevkiyatların havayolu ile yapılmasının daha güvenli ve hızlı gerçekleşmesi maliyeti daha yüksek de olsa tercih ediliyor olmasının en önemli sebeplerindendir.

Günümüzde havayolu taşımacılığında yer hizmetleri ve havaalarındaki gümrüklü sahalar ve antrepolarda işlemlerin hızlı ve entegre çalışması çok önemli hale gelmiştir. Uçuş süresi 8-10 saati bulan bir malzemenin farklı ülkelerde yer alan kalkış ve iniş havalanın da çok hızlı elleçlenmesi, ayrıştırılması ve gümrük işlemlerinin aynı süratle ilerlemesi için en az havayolu şirketi kadar hızlı ve kendi içinde entegre bir çalışma sistemi ve bilgi teknolojileri kullanılmalıdır.

Hava Yolu Konşimentosu Air Waybill – AWB

Havayolu şirketi ya da havayolu şirketlerinin yetkilendirdiği acenteler yani freight forwarder lar tarafından düzenlenen, yükleme ve boşaltma işlemlerinin yapılacağı hava alanları arasında bireysel ve kombine taşımaları ifade eden, üzerinde yükleyici, alıcı ve ihbar adres ve iletişim detayları dahil, malzemeye ilişkin bilgilerin yer aldığı taşıma senedidir. Nakliye firmaları IATA acentesi ise, aynı hava yolu taşıma şirketleri gibi her türlü işlemi yapmaya yetkilidir. (www.ihracat.co)

Uluslararası Hava Yolu Taşımacılığı Birliği (IATA)

(international air transport association)

Havayolu taşımacılığına dair, standartların oluşturulması, yolcu ve kargo taşımacılığının güvenli, planlı gerçekleştirilmesi, taşımacılığa dair fiyat skalalarının belirlenmesi, hava taşıtları ile ilgili teknik donanım, uçuş şartnameleri, prosedürleri gibi konuların belirlenip gerekli standartların belirlenmesi ve geliştirilmesi için çalışan kuruluştur. Lojistik firmalarının

IATA Üyesi, havayolu taşımacılığı yapabilen firmalar

Havayolu şirketleri; Kendi uçakları ile yolcu ve yük taşımacılığı yapan şirketler: THY, Sunexpress, MNG, DHL…

Freight forwarder’lar, Havayolu şirketlerinden aldıkları acentelik ile hizmet veren IATA ÜYESİ broker firmalar: Ekol, Barsan, Arkas…

HAVAYOLU TAŞIMACILIĞININ AVANTAJLARI 

• Kara, deniz ve tren yolu taşımacılığı ile kıyaslanamayacak ölçüde hızlı taşımacılık, çok kısa termin süreleri
• Dünya genelinde hava taşımacılığına entegre Hava alanların da kullanılan uluslararası standartlar, teknolojik imkanlar ve eğitimli personel sayesinde yer hizmetleri ve gümrük işlemlerinin hızlı sonuçlandırılması.
• Evrak numune gibi küçük çaplı ürünler için ucuz, hızlı ve güvenilir bir taşıma yöntemi olması
• Hava alanlarında uygulanan yüksek güvenlik ve emniyet kuralları
• Kargoların hızlı ve güvenli şekilde elleçlenebilmesi
• Planlı ve tarifeli uçuşlar ile saati saatine belirlenen yükleme ve boşaltma terminleri
• Güvenli bir taşıma yöntemi olması sebebiyle, diğer taşımacılık çeşitlerine göre düşük sigorta maliyetleri
• Bozulabilir ürünler ile taze tüketilmesi gereken gıda ürünlerinin hızla sevk edilebilmesi
• Özellikle evcil hayvan ve özel amaçlarla yetişitirilen at gibi hayvanların taşınmasında  termin sebebiyle tercih edilir.
• Güncelliklerini koruması gereken ürünlerin transferinde termin süresi bakımından kullanılır (gazete,davetiye)
• Değerli eşya ve sanat eserlerinin hızlı ve güvenli taşınması için en tercih edilen yöntemdir.

HAVAYOLU TAŞIMACILIĞININ DEZAVANTAJLARI 

• Özellikle ağır ve hacimli malzemeler için çok pahalı bir taşıma yöntemidir.
• Ağırlık ve hacim sınırları nedeniyle her türlü malzeme taşınamaz
• Doküman ve numune harici gümrüklü gönderilecek ürünlerde, Karayolu ile termini ortalama 3-4 gün olan uluslararası sevkiyata konu bir yükün uçak ile aktarılması, uçuş öncesi ve sonrası elleçleme ve aktarım süreçleri dahil toplam termin süresi en az 3 gün süreceğinden mantıklı olmayabilir, bu tip durumlarda yüksek maliyetli olduğundan tercih edilmez.
• Yükleme noktasından hava alanına ve uçağın indiği hava alanından sonra nihai adrese karayolu ile aktarılması gerektiğinden, aktarma işlemi sıkıntılı ürünlerin sevkiyatı için tercih edilmeyebilir.

HAVA TAŞIMACILIĞI LOJİSTİK TERİMLERİ

a/a : Always afloat (Daima yüzer durumda )
a.a.r : Against all risks (Tüm risklere karşı) 

AD : Air Draft – Gemi yüksekliği.
Air consignment note : Hava konşimentosu
Airport of arival : Varış hava limanı
Airport of departure : Kalkış hava limanı
Airway bill : Hava konşimentosu
Always safely afloat : Her zaman yüzer durumda
a.m. : Ante meridiem (öğleden önce)
Amounts : Meblağ
Approx. : Approximetaly (Aşağı yukarı,yaklaşık)  

Ardiye : Antrepo, depo, liman terminali ve rıhtım gibi bölgelerde bekleyen malzeme için alınan bekleme bedelidir, tonaj veya ebat hesabı yapılarak fiyatlandırılır.
ARR : Arrival (varış saati)

Ay : Lateral windage area – Yanal yelken alanı

Ax : Transversal windage area – Boyuna yelken alanı

B : Breadth – Genişlik
B/L : Bill of lading (Konşimento)
Booking : Rezervasyon  

Boş gemi ağırlığı (ton) : Yük, yakıt veya mürettebat dikkate alınmaksızın normal envanter (demirler, can kurtarma aletleri, yağlama yağı, boya, vb.) dâhil gemi ağırlığıdır;
Breakdown clause (of-of-hire clause) : Zaman kira anlaşmasına veya poliçelerine geminin bozulması,çarpışması veya donanım için kullanılır
Breaking bulk : Gemiyi boşaltmaya başlama
Brokerage : Broker (simsal)'ın kiralama sözleşmesiyle ilgili hizmetinden dolayı hak ettiği komisyon
B.S. : Bottom stowed (ambarda istiflenmiş)
B.S.T. : British summer time (ingiliz yaz saati)
Bulk : Dökme yük (bir ambalaj içinde bulunmayan yük,örneğin kömür)
Bulk freight : Ağırlığı az ancak istif faktörü yüksek olan yük (www.ihracat.co)

Ch : Block co-efficient – Blok katsayısı
ca. : Circa (tahminen)
c.a.d. (c/d) : Cash against documents (Vesaik mükabili)
c.a.f. : Coüt, assurance,fret,c.i.f. (malın bedeli,sigorta ve navlun)
Cargo : Taşıma,yük
Carriage : Taşıma,Naliye
Carrier :  Taşıyıcı
c.o.d. : Charges collect (masraflar alıcıya ait)
Certificate of origin : Menşei şahadatnamesi
c.+f : Cost andfreight (malın bedeli ve taşıma ücreti)
c.+i : Cost and ınsurance (malın bedeli ve sigorta)
Charge : Masraf,harç,ücret
Chargeable weight: Tcrete tabi ağırlık
CIF : Mal bedeli olarak teslim
c.i.f. : Malın bedeli,sigorta ve navlun
c.i.f.+c : Cost,insurance,freight and commision (malın bedeli,sigorta,navlun ve giderleri dahil)
c.i.f landed : Cost,insurance,freight,landed (malın bedeli,sigorta,navlun ve boşaltma masrafları
city terminal service : Şehir içi teminal servisi
c.k.d. : Completely knocked down (taşınmak için tümüyle sökülüp kurula bilir)
Claims : Şikayetler
c/o : Care of. (vasıtasıyla)
c.o.d. : Cash on delivery(teslimde ödemeli)
Collecting free : Varış limanında malı gemiden almak için ödenen ücret
Commodity rates : Nakliyede uygulanan ücret tablosu
Conditions of contract : Sözleşme koşulları
Consignee : Kendine mal gönderilen
Consignment : Gönderilen mal,mal gönderme,sevkiyat
Consignor : Mal gönderme
Consolidator : IATA'ya üye olan ve malları birleştirip toplu olarak sevk eden kuruluş
Consular ınvoice (C.I) : Tasdikli fatura
c.o.s. : Charterer pays des (harçları kiralayan ödeme)
CPT : Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim alma
CRF: Mal bedeli ve navlun
c.t : Conference terms (düzenli hat gemi şirketlerinin aralarında yaptıkları anlaşmanın koşulları)
Current rates : Cari fiyatları

Customs broker : Gümrük komisyoncusu
Costoms clearance : Gümrükleme gümrükten çekme
Customs deklaration : Gümrük beyannamesi (www.ihracat.co)

DAF : Sınırda teslim
d.d. : Dangerous deck (Tehlikeli malların istif edildiği güverte)  

Deplasman (m3) : Dış kaplama, pervane ve dümen dâhil suya daldırılmış tekne hacmidir;

Deplasman D veya ∆ (ton) : Geminin deplase ettiği su hacmi ağırlığıdır; geminin toplam kütlesine eşittir;
DDP : Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim
DDU : Gümrük resmi ödenmeksizin teslim
dead freight : Pişmanlık navlusu
Delivering carrier : Varış limanına ulaşan malların alıcıya ulaştıran taşımacı
Delivery service : Teslimat servisi 

Demuraj : taşımacı firma tarafından belirlenen serbest zaman (free time) dolmasına müteakip, konteyner başına talep edilen konteyner işgaliye bedelidir.
Demurrage : Demuraj
DEP : Departure (hareket saati)
DES : Gemide teslim
DEQ : Rıhtımda teslim
Dispatch Money : Dispek ücreti,geminin yükleme veya boşaltmayı zamanından önce yapması durumunda ödenecek ek ücret
d.i.c. : Geminin yük alma kapasitesi
d.i.o. : Yalnız yüklemede ödenen dispeç ücreti  

DOW : Depth of Water – Su derinliği.
d/p: Ödemenin yapılması karşılığında vesaikin yollanması

Euro palet ( EUR-palet ) : Avrupa Ambalaj Federasyonu, 800mm x 1200mm x  144mm ebatlarında, belirlediği standartlara uygun tahtalar kullanılarak ve 78 adet çiviyle tutturulmuş paletleri Euro palet olarak tanımlamış
Emergency rates : Acil durumlarda konferans'a bağlı gemilerin uyguladıkları tarife
e.t.a. : Geminin tahmini varış zamanı
E.T.C. : Muhtemel iş bitirme süresi
Ex ship : Gemiden teslim
EXW : İş yerinden teslim
f.a.c. : Yükleme/boşaltma esnasında geminin tüm imkanları kullanılarak mümkün olduğunca işin hızlı yapılması
f.a.s. : Free on aircraft (uçakta teslim)
f.o.b. : free on board (gemide teslim)
Force majeure : Mücbir sebep
f.o.t. : Free on truck (klamyonda teslim)
f.t. : Full terms (Navlun piyasasında tüm komisyonların ve indirimlerin dahil olduğunu belirtir)
Gateway charges : Hava limanında yükün artırılması için yapılan tüm masraflar
General cargo rates : Karışık yükle ilgili ücret tablosu
Goods : Emti,mal
Handling : Yükleme işlemleri (www.ihracat.co)


I.C.C. : İngiliz sigortacılar Enstitüsü tarafından hazırlanmış olan kalıp hükümler
Incoterms: Intenational commercial terms (Uluslar arsı ticari terimler)
In regular turn: Muntazam sırayla

Konteyner : İngilizce “container” kelimesinden türemiştir. Konteyner boyutları her biri “ISO 6346” standartıyla belirlenmiş farklı ölçülerde olabilmektedir. Konteyner kapasitesi TEU adı verilen 20 foot konteyner adetiyle belirtilir.

Konşimento : Armatör yani hat sahibi firma veya onun yetkili acentesi yani forwarder tarafından, taşınacak malın nitelik ve nicelik özellikleri ile malın taşıma bilgilerini içeren, seyahat halindeki malın aidiyetini mülkiyetini temsil eden taşıma sözleşmesidir.

Ordino : Konşimentoda yazılı malların çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan emir veya talimattır. İthalatçı firma gümrük müşaviri aracılığı ile gümrükteki malı çekebilmek için taşıyıcı firmadan yük konşimentosu karşılığında verilen havaledir.

Knot : Hız Birimi (Denizmili / Saat) 1 Denizmili = 1852,3 m.  

KC : Keel Clearance – Omurga altı su derinliği.
Landing charges : Boşaltma masrafları  

LBP Length Between Perpendiculars - Dikmeler arası gemi boyu.
L/C : Letter of credit (Akreditif)
Lines terms : Düzenli hat koşulları
Livraison en cale : Bu şart sözleşmeye konulduğunda,alıcı malları geminin ambarında teslim almak zorundadır ve her türlü boşaltma masrafı ve rizikosu kendisine aittir.  

LOA : Length Over All Gemi tam buyu.

Log : Logaritma
L.S&D charges : Landing.storage and delivery charges (Boşaltma,depolama ve teslimat harçları)
L/T : Long ton (Büyük ton:1016.047 kg)
Main port : Ana liman
M/R : Mate's receipt (Yükün gemiye alındığı bildirilen ve ikinci kaptan tarafından veya onun adına imzalanan geçici olarak konşimento yerine geçen ordino/makbuz)
n.o.p. : Not otherwise provided (Başka bir şekilde temin edilmemektedir)
Offload: Boşaltılmış yük
Open rates: Açık tarife
o.w.h.: Ordinary working hours (normal çalışma saatleri)

Ölü ağırlık (ton): İzin verilen batmaya (ana yükleme hattı) ulaşana kadar bir geminin yükleyebileceği ağırlıktır; Sabit değer, her bir gemi için özgündür; (www.ihracat.co)

Palet: Yüklerin bir bütün hâline (unite hâline) getirilerekbirimler halinde taşınmasına imkan vererek taşıma işlemlerini belli bir sisteme göre yapmayı sağlayan, konteynerlarda ve tırlarda yükleme ve indirme işlemlerinin forkliftler tarafından seri bir şekilde yapılmasına imkân sağlayan gereçlerdir. Uluslararası Standarlar Örgütü (ISO) konteyner paletleri konusunda standart boyutlar kabul etmiştir. Avrupa Ambalaj Federasyonu, 80cm x 120cm ebatlarındaki paletleri Euro palet olarak tanımlamış ve kullanımını yaygınlaştırmıştır.
pd : Paid (ödendi)
p.m. : post meridiem (öğleden sonra)
p.o.d. : Teslimde ödemeli

S : Blockage factor – Blokaj faktörü
Shipment : Sevkiyat

Subopen : Subject to being open (Açık olması koşuluyla)
Surcharge : Sürjarj (liman tıkanması,sıkışması gibi nedenlerle geçici olarak fazla alınan navlun)

Sualtı hacmi veya karen (m3) : Bir geminin tescil sualtı hacmini temsil eder; deplasmandan (m3) dış kaplama, pervane ve dümen ağırlıkları düşülmesiyle hesaplanır;

TEU : 20 feet’lik (6,08 metre) konteynerı ifade eder. İngilizce “Twenty-foot Equivalent Unit” kelimelerinin kısaltmasıdır. 20ft bir konteyner 34 metreküplük bir hacme sahiptir. Deniz taşımacılığında konteyner gemilerinin taşıma kapasitesini ifade etmek içinde kullanılır. Konteyner gemisi işleten firmaların yıllık taşıma kapasiteleri yine TEU ile belirlenir. 

1 TEU = 20 Feet’lik Konteyner,  2 TEU = 40 Feet’lik Konteyner
Thru B/L : Tek konşimento
Trace : Yerine ulaşmayan sefkiyatlarla ilgili yapılan soruşturma
u.c. : Olağan loşullar   

ULCV : Ultra Large Container – Çok geniş konteyner gemisi

Vk : Velocity – Suya gore gemi hızı
w/m : Weight or measurement (Navlunun ağırlığa veya hacme göre hesaplanması)

Yük kapasitesi (ton) : Bir geminin belli bir dönemde taşımak üzere tasarlandığı toplam yükün ağırlığıdır; bir geminin su çekme mesafesi ile gerekli miktarda yakıt, kumanyalar, içme suyu, vb. değerlerine bağlıdır. Yük kapasitesi (ton) = ölü ağırlık (ton)–balast, yakıt, kumanyalar (ton)