Yüksek düzeyde stres ve yıpratıcı seviyede yoğun bir iş temposu. Bu kombinasyon iş hayatının her alanına gün geçtikçe daha sıkı yerleşiyor. Bir şirketin giriş kapısındaki güvenlikten, danışmadaki sekretere, departman çalışanlarından, genel müdüre kadar uzanan bir stres çarkı nasıl bir ortamda oluşur?
Aslında iş ortamı, iş
saatleri, kendi içinde taşıdığı dinamiklerin dışında, gündelik hayatı, stres
içeren dış faktörlerle kuşatılmış insanların limitlerinin tükendiği bir zaman
dilimini içeriyor.
Örneğin toplumsal
şiddetin yoğun ve yüksek olduğu toplumlarda, kişiler bu olaylarla karşılaşmasa
dahi, yazılı ve görsel medya ve sosyal medya kanallarından gelen haberler ile
tehlikenin ne kadar yakınında yaşandığını görmektedir. Trafikten, ekonomiye
sorun çemberi büyüdükçe insanların günlük kaygıları ve stres yükü
artıyor.
Yüksek düzeyde stres ve
yıpratıcı seviyede yoğun bir iş temposu. Bu kombinasyon iş hayatının her
alanına gün geçtikçe daha sıkı yerleşiyor. Bir şirketin giriş kapısındaki
güvenlikten, danışmadaki sekretere, departman çalışanlarından, genel müdüre
kadar uzanan bir stres çarkı nasıl bir ortamda oluşur?
Aslında iş ortamı, iş
saatleri, kendi içinde taşıdığı dinamiklerin dışında, gündelik hayatı, stres
içeren dış faktörlerle kuşatılmış insanların limitlerinin tükendiği bir zaman
dilimini içeriyor.
Stres altında çalışıyorsanız,
stres altında yaşıyorsanız, yetersiz uyku, dengesiz beslenme, kafein tüketimi gibi
birbirini tetikleyen faktörler sizi kronik bir yorgunluk, uykusuzluk,
keyifsizlik haline sürükleyecektir. Bu yorgunluk temelde farklı şeylerden
kaynaklanabilir ve kronik yorgunluk çok yönlüdür, ancak birçok durumda durumun
ortak bir yönü, adrenal yorgunluk olarak adlandırılan durumdur. (www.ihracat.co)
Adrenal Yorgunluk Nedir
Böbreklerimizin üst
çeperini kaplayan adrenal bezleri, biri kortizol olan birkaç önemli hormonu
serbest bırakır. Kortizol, stresle ilgili birincil hormonlarınızdan
biridir ve enerjinizi düzenler. Normalde, sabahları uyanmanıza yardımcı
olmak için yükselir, daha sonra gün boyunca yavaşça düşer, geceleri etkisizleşir,
böylece iyi uyuyabilirsiniz. Kortizol ayrıca kan şekeri ve kan basıncını
düzenlemenize yardımcı olur.
Adrenal yorgunluk,
böbreklerinizin üstünde oturan uykulu küçük bezleriniz olduğu anlamına
gelmez. Bazı doktorlar bunun adrenal bezlerin fazla çalışmasından
kaynaklandığına inanıyor. Vücudunuz uzun süreli strese maruz kaldığında ve
adrenallerinizle başa çıkmak için hormonları dışarı atmaya devam ettiklerinde,
sonunda yorulurlar. Adrenaller, kronik stresi gidermek için gerekli
hormonları yeterince üretemezler.
Sorun, kortizolün,
genellikle kronik stres nedeniyle, yüksek olmaması gereken süreçlerde hala
yüksek kalması. Sonuç, aslında bir adrenal problemi değil, beyin den. Tipik
olarak, adrenal yorgunluk, ilgili bezlere yanlış komutlar gitmesi. Beyin-adrenal
(HPA) ekseni çalışmadığı zamandır, böylelikle beyin, kortizolü düzenlemek için
adrenal bezlerle uygun şekilde iletişim kuramaz. Bu durumun sonucunda
ortaya çıkan belirtiler şunları içerir:
- Sabahları kalkmakta zorlanma
- Tuzlu veya şekerli yiyecekler için yoğun istek
- Düşük libido
- Öğleden sonra yorgunluk
- Akşam yatmadan yeme isteği
- Derin ve kesintisiz uyuyamamak
- Hızlıca ayağa kalkarken baş dönmesi
- Öğleden sonra baş ağrısı
- Kan şekeri sorunları
- Kronik iltihap
- İnce, zayıf tırnaklar
- Huysuzluk
- Kilo verme zorluğu
Adrenal Yorgunluk Nasıl Tespit Edilir Nasıl Tanı Konulur
Adrenal yorgunluğu
belirlemeye yönelik testler yapan doktorlar, normalden daha düşük kortizol
seviyelerinin hastalığın ayırt edici özelliği olduğuna inanmaktadır.
Bununla birlikte,
kortizol ve diğer hormon seviyeleri, gün içinde ve ayın farklı günlerinde
dalgalanmaktadır. Hormonlar ayrıca birbirleriyle etkileşime girerler, bu
yüzden tiroid hormonları da sıklıkla test edilir. Tiroid büyümesi,
metabolizmayı ve vücut fonksiyonlarının bir dizi düzenleyen boyundaki bir
kelebek şeklinde bir bezdir.
Aşağıda listelenen
testler genellikle bir kişinin semptomları adrenal, hipofiz veya tiroid
problemi veya hormon dengesizliğini gösteren başka bir tıbbi durum önerdiğinde
yapılır. Eğer uygulayıcınız adrenal yorgunluğunun teşhisini desteklemek
için bu bilgiyi kullanırsa, anormal test sonuçları için ikinci bir görüş
edinmek isteyebilirsiniz.
Kortizol Nedir Nasıl Çalışır
Kortizol, adrenal
bezleriniz tarafından yapılan bir steroid hormondur. Stresli bir durumla
karşılaştığınızda, adrenokortikotropik hormon (ACTH) beyninizde salınır ve
böbreküstü bezlerinize kortizol ve adrenalin salgılamasını söyleyerek
vücudunuzu stresle baş etmeye hazırlar. Kortizol
seviyeleri kan , idrar veya
tükürük yoluyla test edilebilir .
Tiroid Uyarıcı Hormon Nedir Nasıl Çalışır(TSH)
TSH, beyninizde bulunan
hipofiz bezinin ürettiği bir hormondur. Bu bez, tiroidinize vücudunuzun
iyi çalışması için ihtiyaç duyduğu tiroid hormonları triiyodotironin (T3) ve
tiroksin (T4) üretmesini ve salınmasını söyler.
TSH testi ,
tiroidinizin çok fazla hormon üretip üretmediğini ( hipertiroidizm )
veya yeteri kadar ( hipotiroidizm ) olup
olmadığını iyi bir şekilde gösterir .
T3 (FT3)
Tiroid hormonu T3'ün
çoğu proteine bağlanır. Proteine bağlanmayan T3'e FT3 denir ve
serbestçe kanınızda dolaşır. Bir FT3 testi , TSH'niz anormal olduğunda
tiroid veya hipofiz koşullarına ilişkin öngörü sağlayabilir.
T4 (FT4)
Tiroid hormonu T4 ayrıca
bağlı ve serbest formlarda gelir. FT4 testleri kanda ne
kadar aktif T4 hormonunun dolaştığını gösterir. T3 testine benzer
şekilde, T4'ü ölçmek tiroid ve hipofiz sağlığı hakkında fikir
verebilir. TSH seviyelerinin anormal olması sık rastlanan bir takip
testidir.
ACTH hormon testi
ACTH, hipofiz bezi
tarafından yapılır ve kortizol seviyelerini düzenler. Bir ACTH testi bu hormonun
kan seviyelerini ölçebilir. Anormal sonuçlar, hipofiz, adrenal veya
akciğer hastalıkları hakkında ipuçları sağlayabilir.
DHEA-sülfat serum testi
Dehidroepiandrosteron
(DHEA), adrenal bezleriniz tarafından salınan başka bir
hormondur. Bir DHEA-sülfat serum
testi , tipik olarak kötü ruh hali ve düşük cinsel dürtü ile ilgili
olan DHEA eksikliğini tespit edebilir. Bununla birlikte, yeni bir çalışma DHEA seviyelerinin ruh halindeki
rolünü sorgular.
Eğer Adrenal Yorgunluktan Müzdaripmisiniz
Adrenal yorgunluk Tıp
çevrelerinde bir yandan şüphe ile karşılanıyor ve böyle bir tanı bilimsel değil
diye niteleniyor. Diğer yandan sıralanan sıkıntılara sahip birçok insan var. Klinik
testler bir yana, aşağıda sıralanan sorulara. Hayır cevabı için 0, nadiren için
1, genellikle için 2 ve sık için 3 şeklinde yanıtlayarak kişisel bir test
yapabiliriz, eğer cevaplarımız içinde 2 ve 3 puan verdiğimiz saptamalar yoğun
ise siz de Adrenal Yorgunluktan muzdarib olabilirsiniz.
- Stres veya baskıyla başa
çıkma yeteneğim azaldı.
- Baskı altında aklım
karışıyor ve aceleci davranıyorum
- Kaslarım bazen olduğundan
daha güçsüz hissettiriyor.
- Stres yaşadığımda aç
hissediyorum şaşkınlık, titreme hissi ve bazen felç olmuş gibi hareketsiz
kalıyorum
- Sabah kalkmakta zorluk
çekiyorum.
- Sabahları ayılmak için
kahveye ya da başka bir uyarıcıya ihtiyacım var.
Adrenal Yorgunluk Değilse, Nedir?
Araştırmalar, stresin
adrenal bezinizi yıpratmadığını gösterse de, bu stresin vücudunuz üzerinde bir
etkisi olmadığı anlamına gelmez. Kronik stresin doğrudan yüksek tansiyona
yol açtığını ve bağışıklık tepkisini azalttığını buldu. Stres hormonları
yüksek kaldığında, hastalar hastalığın normal seyrinden daha yavaş iyileşir ve
daha kolay hastalanırlar. Ayrıca, genellikle hastalanma (yorgunluk,
halsizlik, iştahsızlık) ile ilişkili semptomların hastalığın nedeninden değil,
vücudun iyileşme girişiminin neden olduğu söylenir.
Adrenal Yorgunluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Adrenal yorgunluğunuz
için bir tedavi bulmak için Amerika’yı yeniden keşfetmek gerekmiyor. Atılacak
en doğru adım, sağlığınızı bozduğu su götürmeyen faktörleri hayatınızdan çıkarmak
olmalı. Bu, şekerli gıdalar ve abur cuburların hayatınızdan çıkarılması,
yeterli uykunun alınması ve bariz stres kaynaklarından kaçınılması veya minimuma
indirilmesi olacaktır.
Vücudunuzu
desteklemenin, strese daha dayanıklı olmanın ve adrenal yorgunluğunuzu tedavi
etmenin başka yolları da var. Hekime danışmak kaydıyla gıda ve vitamin
takviyeleri alınabilir.
Hangi takviyeler Adrenal Yorgunluğuna yardımcı olur?
Adrenal yorgunluğunu
tedavi etmeye yardımcı olabilecek birkaç kategoride takviyeler
vardır. Stresten kaçınmak, beslenmeyi geliştirmek ve daha fazla uyumak
gibi yaşam tarzı değişiklikleriyle birlikte kullanılmalıdırlar.
Özellikle stres
dönemlerinde adrenal bezleri ve HPA eksenini desteklemek için özellikle önemli
olan birkaç temel besin maddesi vardır. Bunlar B5, B6 ve B12
vitaminlerini, C vitamini ve magnezyum içerir. Omega-3 yağ asitleri, CoQ10
ve probiyotikler de bu süre zarfında muazzam destekleyici olabilir.
Bitkisel takviyeler,
kortizol seviyelerini düzenlemek ve stres tepkisini dengelemek için faydalı
olabilir. Bunlar arasında ashwagandha, meyan kökü, Rhodiola rosea, Sibirya
ginsengi ve maca gibi ürünlerden temin edilebilecek olanlar.
YORUM