AFRİKA KITASI İHRACAT İTHALAT VE YATIRIM ANALİZİ

Afrika kıtası, 19,3 trilyon USD’ye ulaşan dünya ihracat pazarından ancak 500 milyar dolarlık ihracat kapasitesi ile, %3’ün altında bir pay almaktadır. Dünya üzerinde ortalama her 7 insandan biri Afrika kıtasında yaşamakta bu açıdan bakıldığında toplam ticaretten alınan pay gerçekten çok düşük.

Afrika Kıtası İhracat Rakamları ve Genel Bilgiler

Afrika kıtası, 19,3 trilyon USD’ye ulaşan dünya ihracat pazarından ancak 500 milyar dolarlık ihracat kapasitesi ile, %3’ün altında bir pay almaktadır. Dünya üzerinde ortalama her 7 insandan biri Afrika kıtasında yaşamakta bu açıdan bakıldığında toplam ticaretten alınan pay gerçekten çok düşük.

Afrika kıta geneli toplam GSYH 2018 yılında yaklaşık 6.8 trilyon USD idi. İhracat rakamları ile karşılaştırıldığında, Afrika ülkelerinin 500 milyar USD civarında gerçekleşen toplam ihracatının, toplam ekonomik üretiminin yaklaşık %7.3'üne denk geldiği görülüyor. Düşük GSYH bir yana, ihracatın GSYH karşısındaki oranı da çok düşük.

Yüzyıllarca Avrupa ülkelerinin sömürgesi altında kalan Afrika ülkelerinin pek çoğu, siyasi bağımsızlıklarını 2.dünya savaşı sonrası ve özellikle 1960-80 yılları arasında kazandı.

Ancak ekonomik bağımsızlıktan söz etmek çok zor.

İlkel tekniklerle sürdürülen tarım ekonomisi, doğal kaynaklarını işleyecek sanayiye sahip olmaması, düşük çapta ekonomiye paralel eğitimsiz insan gücü ve teknolojik bağımlılık gibi dezavantajların yanı sıra hala pek çok Afrika ülkesi dikta rejimleri, askeri darbeler ve iç savaşlarla çalkantılanan siyasal istikrardan yoksun, egemen güçlerin güdümünde yönetilen bir siyasi iklime sahiptir.

Afrika Ülkeleri: Nüfus ve Demografi

Afrika kıtasında toplam 1,31 milyar insan yaşıyor. Bu oran,  7,72 milyarlık dünya nüfusunun %16’sına denk geliyor.  54 ülkenin yer aldığı Afrika kıtasının en kalabalık ülkesi, 195 milyon kişi ile, kıta nüfusunun %16’sının yaşadığı Nijerya. Nijerya aynı zamanda, dünyanın en kalabalık yedinci ülkesi.

En Kalabalık Afrika Ülkeleri
Sıralama	Ülke	Nüfus
1.	Nigeria	195 milyon kişi
2.	Ethiopia	109 milyon kişi
3.	Egypt	98 milyon kişi
4.	Kongo	84 milyon kişi
5.	South Africa	57 milyon kişi
6.	Tanzania	56 milyon kişi
7.	Kenya	51 milyon kişi
8.	Uganda	42 milyon kişi
9.	Algeria	42 milyon kişi
10.	Sudan	41 milyon kişi

Afrika Kıtası Maden ve Enerji Kaynakları

Güney Afrika , Kuzey Afrika, Kongo ve Nijerya, zengin kömür yataklarına sahip ülkelerdir. Kuzey Afrika ülkeleri; Libya, Cezayir, Mısır ve Tunus, petrol kaynaklarına sahiptir. . Nijerya, Kamerun, Gabon , Ekvator Ginesi ve Kongo Cumhuriyeti petrol rezervlerine sahip diğer ülkeler. Kuzey Afrika ve orta Afrika’nın bazı ülkelerinde doğal gaz kaynakları mevcuttur. Güney Afrika ve Batı  Afrika’da demir rezervleri bulunmaktadır. Güney Afrika aynı zamanda dünyanın en zengin krom yataklarına sahiptir. Dünya boksit rezervlerinin 4/1’i Afrika’dan çıkar, Gine boksit ve alüminyum üretiminde başı çeker. Dünya kobalt rezervlerinin yarısı Kongo’da yer almaktadır. Özellikle Güney Afrika cumhuriyeti, zengin altın ve elmas madenlerine sahiptir.

En Çok İhracat Yapan Afrika Ülkeleri

Güney Afrika Cumhuriyeti 98 milyar USD yıllık ihracat kapasitesi ile, en çok ihracat yapan Afrika Ülkesi, en çok ihracat yapan ülkeler listesinde 39. Sırada yer alıyor. Nijerya, 52 milyar USD ihracat payı ile, en çok ihracat yapan 2. Afrika ülkesi, dünya ülkeleri sıralamasındaki yeri ancak 52. Sırada yer bulabiliyor.

Angola 42 milyar USD ihracat ile Afrika’nın üçüncü, dünyanın ise en çok ihracat yapan 56. Ülkesi. (www.ihracat.co)

sıra	Ülke	2018 İhracat	Afrika İçinde Oran
1.	Güney Afrika	94 milyar USD	% 19
2.	Nijerya	52 milyar USD	% 10
3.	Angola	42 milyar USD	% 8.5
4.	Cezayir	41 milyar USD	% 8.4
5.	Libya	30 milyar USD	% 6.2
6.	Mısır	29 milyar USD	% 5.9
7.	Fas	29 milyar USD	% 5.9
8.	Gana	17 milyar USD	% 3.4
9.	Tunus	15 milyar USD	% 3.2
10.	Fildişi Sahili	11 milyar USD	% 2.4

Afrika Ülkeleri ile En Çok Ticaret Yapan Ülkeler

Afrika'nın en büyük ticari partneri Afrika ülkelerinin toplam ihracatının %38’i Avrupa Birliği ülkelerine yapılmakta. Diğer tarafından, Afrika’nın en büyük ithalat partneri yine AB, yapılan ithalatın %37’si AB ülkelerinden gerçekleşmekte.

Afrika Ülkelerinin En Çok İhracat Yaptığı Ülkeler

• Avrupa Birliği %37
• Çin %14
• Hindistan %9
• ABD %6
• İsviçre %3

Afrika Ülkelerinin En Çok İthalat Yaptığı Ülkeler

• Avrupa Birliği %37
• Çin %13
• ABD %15
• Hindistan %6
• Suudi Arabistan %5

Afrika Ülkelerinin En Çok İthal Ettiği Ürünler

• Makineler ve makine ekipmanları
• Petrol ürünleri
• Teknolojik araç gereçler
• Gıda Maddeleri

Afrika’nın pek çok ülkesinde birincil sorun temel gıda maddelerinin yetersizliği. Güney Afrika, Nijerya gibi oldukça zengin yer altı ve yer üstü kaynaklara sahip ülkelerde dahi, adaletsiz gelir dağılımı ve devletin altyapı, eğitim ve sağlık hizmetleri gibi konularda yetersiz kalmasından dolayı, ciddi anlamda fakirlik söz konusu.

Sahraaltı olarak adlandırılan, Sudan, Uganda, Etiyopya gibi ülkelerde, kişi başı günlük gelir 70 cent civarında. Bu ülkeler, gıda, enerji, makine, ekipman başta olmak üzere, tüm önemli ürün gruplarında dışa bağımlı ancak ithalatı finanse edebilecek ekonomik güce sahip değil.

Afrika’da Yatırım Yapılabilecek Sektörler

Hangi Afrika ülkesi yatırım için cazip imkanlar sunuyor? Afrika’da yatırım için ülke seçimi nasıl yapılmalı gibi sorulara net ve hızlı yanıtlar vermek kolay değil. Afrika’da belki de en temel problem, güvenlik, asayiş ve siyasi istikrarsızlık. Dolaysıyla bir ülkede cazip fırsatlarla karşılaşırsanız, o ülkedeki mevcut durumu iyi analiz etmeli, geleceğe dair en azından 3-5 yıllık bir öngörünüz olmalıdır.

Uluslararası Yatırım Şirketi “OPIC” ve “UNCTAD”  Afrika’nın, doğrudan yatırımcılar için, en yüksek getirileri sunan yatırım fırsatlarına shaip olduğunu belirtiyor ancak kıta Afrikası’nın pek çok bölgesi diğer yandan ciddi oranda belirsizlik ve riskler içeriyor.

Afrika denilince akla gelen manzara; açlık ve susuzluk, bu iki eksiklik bir anlamda birbirini tetikliyor. Su birincil tüketim maddesi ve aynı zamanda insanlar karnını doyurmak için tarım ürünlerine ihtiyaç duyuyor ve tarım yapabilmek için yine su lazım. Özellikle alternatif sulama yöntemleriyle yapılabilecek nitelikli tarım uygulamalarına dair çözümler Afrika genelinde karşılık bulacaktır.

Özellikle, Nijerya, Angola gibi ülkeler, zengin petrol rezervleri, artan şehir nüfusu ve yatırımcılara sunulan teşvikler sebebiyle,, sanayi yatırımı yapacak şirketler için uygun ülkeler. Gıda işleme tesisleri açmak, nakliye, inşaat gibi sektörlere yatırım yapmak, gelir düzeyi artmakta olan, bir yandan da hızla nüfusu artan Nijerya, Angola, Cezayir, Kongo gibi ülkeler için, cazip yatırım alanları.

• Tarım
• Gıda işleme
• İnşaat ve Emlak
• Küçük Sanayi
• Turizm ve misafirperverlik
• Bilgisayar ve İnternet Hizmetleri
• Ticaret
• Taşıma / Nakliye
• Enerji
• Hizmetler

Afrika’ya Yatırım Yapmanın Avantajları

Zengin Doğal Kaynaklar: Afrika zengin maden ve enerji kaynaklarına sahip. Henüz keşfedilmemiş veya keşfedilse dahi altyapı eksikliği, finansör bulunamaması veya yerleşim yerlerinden çok uzak olmasından dolayı istihdam sıkıntısı çekilen bölgelerde yer alan, el değmemiş kaynaklar.

Büyük Nüfus: Afrika kıtasında 1,3 milyar insan yaşamakta, özellikle 90’lı yıllarda başlayan şehirleşme, günümüz itibarı ile nüfusu 1 milyonu geçen yüzlerce şehrin ortaya çıkmasına sebep oldu.. Her ne kadar kıta geneli, gelir seviyesi düşük insan topluluklarına ev sahipliği yapmakta ise de telekomünikasyon, bankacılık, hizmet sektörü  ve tüketim malları gibi pek çok sektörde büyük ihtiyaçlar ve yatırım fırsatları var.

Afrika’ya Yatırım Yapmanın Dezavantajları

Politik Riskler, İstikrarsız Yönetim: Afrika hala, kamu alanlarında güvenliğin sağlanması, sık değişen veya dış müdahaleye açık hükümetler sebebiyle yatırımcılara sonradan zorlukların dayatılabildiği ülkeler barındırıyor. Rüşvet, yolsuzluk, kanunsuzluk, yatırımcılar için riskler doğuruyor.

Altyapı Eksikliği: Afrika’nın pek çok ülkesi, yeni yeni büyük şehirlerle tanışıyor ve bu büyük şehirlerin pek çoğu, yolların olmadığı derme çatma evlerden oluşan yerleşim alanlarına sahip. Yatırım konularınıza göre, karayolları, ulaşım, elektrik, su gibi hizmetlerin eksikliği problem olabilir.

Bölgesel Çatışmalar: Afrika'nın pek çok bölgesi, halk arasında kullanılan tabirle kabile devletlerince yönetiliyor. Bundan kasıt, kanunların uygulanmadığı veya kişilere, olaylara karşı farklı hukuk kurallarının uygulandığı ve daha tehlikesi, büyük çapta bölgesel çatışmaların yaşanabildiği, iç savaş, isyan, tecrübelerini oldukça sık yaşayan ülkelerden oluşuyor. Böyle bir coğrafyada iş kurmak oldukça riskli. (www.ihracat.co)