Pandemi Dönemi : 2020 Türkiye Dış Ticaret Analizi: Genel Değerlendirme
Pandemi döneminde uluslararası ticaret, tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar, ülkelerin aldığı kapanma tedbirleri, ticaret kısıtlamaları ve yasakların etkisiyle büyük sekteye uğradı. pek çok ülke
Türkiye ihracatının bölgesel dağılımına bakıldığında 2019 yılı toplam ihracatının %48,5'u AB ülkelerine gerçekleşmişti. 88 milyar USD rakamsal büyüklüğe ulaşan AB ihracat pazarı, gümrük birliği vasıtasıyla belirli sektörler için geçerli vergi muafiyetleri, coğrafi konum, yatırım ve işçilik masrafları gibi avantajlar Türkiye'nin AB'ye ihracat potansiyelini etkileyen pozitif etkenler.
2020 yılında, pandeminin ikinci merkez üssü konumuna gelen AB ülkelerinde aralıklarla uygulanan karantina tedbirleri, üretimi durduran sektörler ve hane halklarının harcamalarının düşmesi AB'nin dış talebinde daralma yaşanmasına sebep oldu. Bu durumdan en çok etkilenen ülkelerden biri aradaki pazar payı sebebiyle Türkiye idi.
AB ülkelerinin kendi aralarında yaptıkları ticaret hesaba katılmaz ise,
topluluğun, en çok ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında Türkiye 6.sırada yer
alıyor. AB açısından bakıldığında 2019 yılında AB
ülkelerinin Türkiye'ye toplam ihracatı 81 milyar USD. Bu rakam Türkiye'nin
223 milyar dolarlık toplam ithalatının %36,3'lük kısmına denk
geliyor.
Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türkiye, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ülkelerine toplam ihracatının %26,1'ini diğer Orta doğu ülkelerine ise toplam ihracatının %18,6'sını gerçekleştirdi. 2020 yılının 3.çeğreğinden itibaren, Suudi Arabistan, BAE, Cezayir gibi ülkelerin uygulamaya başladığı sınırlı amborgo ve halihazırda devam eden, Mısır, İsrail ile gerginlikler ve Suriye'deki iç savaş, Türkiye'nin 2020 yılı ihracat verilerine negatif yansıyacak diğer faktörler.
Türkiye 2020 İhracat Rakamları ( Ocak-Ekim dönemi)
Türkiye İhracatı, pandemi koşullarında geçen 2020'nin ilk 10 ayı
için iyi sinyaller vermiyor. İhracatın ivme kaybının temel sebebi pandemi
koşullarında daralan dış talep ve ithal hammaddeye bağlı üretim sebebiyle artan
maliyetler ve tedarik sıkıntısı. Ancak Ortadoğu ve kuzey Afrika ülkelerinde
ortaya çıkan boykot çağrıları ve ikili ilişkilerin iyi yürümediği ülkelerce
Türkiye ile ticaretin öncelikte olmaması ihracat rakamlarını etkileyen minör
sebepler.
2020 Ocak - Ekim döneminde 2019'un aynı dönemine göre ihracat
miktarı %9,1 düşerek 135,6 milyar USD,, ithalat ise %2,2 artarak 175,8 milyar
USD olarak gerçekleşti. Yılın son iki ayında beklenmedik bir artış yaşanmaz ise Türkiye'nin 2020 yılını 160 - 1
Dış ticaret açığı ocak-ekim döneminde %76,2 artışla 40,2 milyar
USD'ye çıktı İhracatın ithalatı karşılama oranı 2019 Ocak-Ekim döneminde %86,7
iken, 2020 Ocak-Ekim döneminde %77,1 olarak gerçekleşti.
Türkiye İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler - 2019/2020 ilk 10 Ülke
Türkiye ticaret bakanlığı verilerine göre, Ocak-Ekim döneminde ihracatta ilk sırayı, 2019 yılında olduğu gibi Almanya aldı. Ancak Almanya'ya ihracatın bir önceki yıla göre yaklaşık 1 milyar USD azaldığı görülüyor. İkili karşılaştırma yapıldığında Almanya'dan ithalatın yaklaşık 1,4 milyar USD arttığını görüyoruz. Pandemi döneminde ikili ticarette Almanya'ya karşı dış ticaret açığımızın 1,68 milyar USD'den 4 milyar USD'ye çıktı.
Türkiye İhracat tablosunda ilk 10 sırayı alan ülkeler 2019 ile aynı. Ancak ilk 8 sırada yer alan ülkelere karşı ihracatın düştüğünü görüyoruz.
İthalat tablosunda ise ilk 3 sıra Çin, Almanya ve Rusya olarak değişmedi. Çin ve Almanya'dan ithalatımızda artış var. Rusya'dan yapılan ithalatın düşmesinde, pandemi döneminde düşen enerji ihtiyacı sebebiyle, petrol ve doğal gaz alımının azalması etkili oldu. Irak ve İsviçre'den yapılan ithalatta ciddi bir artış olduğu görülüyor. 2019 verileri ile karşılaştırıldığında, Türkiye'nin Irak'tan ithalatının 3, İsviçre'den yapılan ithalatın ise 2 misli arttığı görülüyor.
Coronavirüs Covid-19 ve Dünya Ticaretinin Geleceği
Aralık 2020 itibariyle, COVID-19 (Koronavirüs) salgınının ulaşmadığı sadece bir kaç küçük okyanus adası kaldı. 2019 yazı biterken salgının ulaşmadığı bir kaç küçük ülkede de vakalar tespit edildi. Son olarak Vanuato1 hasta, Samoa 2 hasta, Marshall adaları 4 vaka ile Toplam 220 ülkeden oluşan Covid - 19 tablosuna eklendi.
Dünya genelinde 64 milyon vaka ve 1,5 milyona yaklaşan ölüm rapor edilirken salgının en çok etkilediği ülkeler sırasıyla ABD, Hindistan ve Brezilya. Dünyadaki toplam vaka sayısının yarısına yakını bu 3 ülkede yer almakta. Aşı çalışmalarına dair haberler ümit verirken, yapılan projeksiyonlar, pandeminin 2021 yılının 2.çeyreği veya3.çeyreğine kadar devam edeceği öngörülüyor.
Coronavirüs hastalık seyri ülkeden ülkeye değişiyor. Virüsün, aynı ülke içinde farklı bölgelerde farklı şehirlerde yayılma hızının aynı olmadığı vaka sayılarının orantısız farklılıklar gösterdiğini biliyoruz.
Bunun temel sebepleri, insanların yaşadığı ortam koşulları, yaşam standartları, ulaşabildikleri sağlık hizmetleri, sosyal mesafe kurallarına uyum ve hükümetlerin aldığı önlemlerin, virüsün bulaşma hızını yani insanların enfekte olma ihtimalini etkileyen faktörler olmasıdır.
Kısaca, ülke yönetimlerinin aldığı önlemler, insanların aldığı bireysel önlemler ve yine insanların ekonomik koşullarına bağlı olarak değişen yaşam standartları ve sağlık hizmetlerine ulaşım oranı ve tedavi imkanları virüsün yayılma hızını belirliyor. Tüm dünyanın beklentisi, farklı ülke ve firmalarca geliştirilen aşılardan hızlı ve olumlu sonuç alınması.
YORUM