Yük gemileri, malları dünyanın bir yanına taşıyarak küresel ekonomide önemli bir rol oynamaktadır. Günümüzde 400 metreyi aşan ve yirmibin konteyner taşıma kapasitesine sahip dev gemiler ticaret yollarında seyrediyor. Gemiler büyüdükçe, gemilerin karıştığı kazalar sonucu yaşanabilecek can kaybı, çevresel hasar ve taşınan yük kapasitelerine paralel maddi kayıp riskleri artıyor. Bu makalede, tarihteki en büyük deniz kazaları ve yük gemilerini listeleyeceğiz. Dolayısıyla makalenin ana konusu denizcilik tarihinde yaşanmış, çoğunluğu konteyner gemileri olan yük gemisi kazaları. Ancak ana konuya geçmeden önce denizcilik tarihine geçmiş en büyük gemi kazalarından kısaca bahsetmek istiyoruz.
Büyük Ölçekli Denizcilik Kayıpları ve Kazalar
Büyük deniz kazaları dendiğinde akla ilk gelen Titanik'tir. Titanik gerçekten de tonaj olarak kendi döneminin en büyük gemisi isi. Son yüzyılda, 1500 kişinin hayatını kaybettiği Titanik’ten çok daha ölümcül kazalar ve çok daha büyük gemilerin battığı felaketler gerçekleşti.
1945 tarihinde, Rusya işgalindeki Prusya'dan, 5000 çocuk ve kalanların büyük kısmı kadın, yaralı ve hastalardan olmak üzere yaklaşık 9500 sivili tahliye eden Alman Wilhelm Gustloff gemisi, bir Rus denizaltısı tarafından, Baltık denizinde batırıldı. Bu facia bugüne dek en çok can kaybı yaşanan deniz seferiydi. Barış zamanında en büyük can kaybına sebep olan deniz kazası. Filipinler’de MT Vektor isimli bir petrol yüklü tankerin MV Doña Paz isimli yolcu gemisine çarpması sonucu gerçekleşti. Bu kaza sonucu yaklaşık 4500 kişi hayatını kaybetti.
Tarihte Yaşanmış En Büyük Yük Gemisi Kazaları
1. MV Mont Blanc ve SS Imo Çarpışması (1917)
6 Aralık 1917 sabahı Norveç bandralı
SS Imo ile patlayıcı madde yüklü Fransız kargo gemisi SS Mont-Blanc, Kanada,
Narrows'da, Halifax Limanı'nı Bedford Havzası'na bağlayan bir boğazda çarpıştı.
Kıyıya yakın yaşanması sebebiyle, patlamada gemi mürettebatları haricinde liman
bölgesi ve çevreleyen kasabada 2000 kişinin ölmesi ve 9000 kişinin yaralandı.
Yaşanan yıkımı şöyle özetleyebiliriz. 2,9 kiloton TNT'ye eşdeğer bu patlama
ikinci dünya savaşı sonunda atılan atom bombasından önce, insan yapımı
patlayıcılar sebebiyle gerçekleşen en büyük patlamaydı.
2. OG Derbyshire - Kaybolan Yük Gemisi - 1980
Titanic'in neredeyse iki katı büyüklüğünde bir gemi olan 294 metre uzunluğundaki OG Derbyshire, 44 mürettebatı ve 157 bin ton demir cevheri yükü ile Kanada'dan ayrıldıktan sonra Eylül 1980'de en son mesajında Japonya açıklarında bir tayfuna yakalandığı bilgisi geçtikten sonra kayboldu. Geminin enkazı, uzman gemi ve denizaltı gereçlerinin aramaları sonucu ancak 1994 yılında, yüzeyden 4200 metre derinde Japonya açıklarında bulundu.
3. Atlantic Express - Çevre Felaketi - 1996
Atlantic Express, Aralık 1996'da Fransa kıyılarında batan bir konteyner gemisiydi. Gemi, tehlikeli maddeler de dahil olmak üzere 3.500'den fazla konteyner taşıyordu. Olay, zehirli kimyasallar içerenler de dahil olmak üzere birkaç konteynerin kaybolmasına neden oldu ve önemli çevresel hasara neden oldu.
4. Hyundai Fortune - Patlama ve yangın - 2006
Hyundai Fortune, Mayıs 2006'de Aden körfezinde seyir halindeyken sebebi belirlenemeyen bir patlama sonucu yangın çıktı. Can kaybı yaşanmayan kaza anında patlamanın şiddeti ile 5 mil öteye fırlayan parçalar oldu, yaklaşık 90 konteyner denize döküldü. Gemideki 3000 konteynerin yaklaşık 3/1'i zarar gördü. 800 milyon USD zarar ile Hyundai Fortune hadisesi en büyük ölçekli müşterek avarya vakalarından biri.
5. Cosco Busan - Çevre Felaketi - 2007
Kasım 2007'de, bir konteyner gemisi olan Cosco Busan, San Francisco-Oakland Körfez Köprüsü ile çarpışarak önemli bir petrol sızıntısına neden oldu. Olay, körfeze 50.000 galondan fazla petrolün salınmasıyla sonuçlandı ve önemli çevresel hasara ve ekonomik kayıplara neden oldu. Kazanın nedeni, zayıf iletişim ve navigasyona bağlandı.
6. The MSC Napoli - Çevre Felaketi - 2007
MSC Napoli, Ocak 2007'de İngiltere kıyılarında karaya oturan bir konteyner gemisiydi. Gemi, tehlikeli maddeler de dahil olmak üzere 2.300'den fazla konteyner taşıyordu. Olay, zehirli kimyasallar içerenler de dahil olmak üzere birkaç konteynerin kaybolmasına neden oldu ve önemli çevresel hasara neden oldu. Kazanın nedeni, kötü hava koşulları ve geminin yanlış yüklenmesine bağlandı.
7. The MOL Comfort Kazası - Çevre Felaketi - 2013
MOL Comfort 316 metre uzunluğunda 8810 TEU taşıma kapasitesi ile kendi zamanının en büyük gemilerinden biriydi. Haziran 2013'te feci bir arıza yaşayan bir konteyner gemisiydi. Gemi, Hint Okyanusu'nda ikiye bölünerek 26 mürettebatının kaybına ve binlerce ton petrolün saçılmasına neden oldu. Kazanın nedeni, geminin tasarımına ve gövdesine aşırı yük bindiren kargo ağırlık dağılımına bağlandı.
8. The Maersk Honam - Gemi Yangını - 2018
Maersk Honam, Mart 2018'de Umman
Denizi'nde seyrederken alev aldı. Hızla büyüyen yangın sonucu beş mürettebat
hayatını kaybederken yüzlerce konteyner ve içindeki mallar yangın sebebiyle
kullanılamaz hale geldi. Kazanın nedeni, tehlikeli maddelerin uygunsuz
istiflenmesi olarak rapor edildi.
9. MV Wakashio - Mercan Resifleri Felaketi - 2020
MV Wakashio dökme yük gemisi, 2020
yılında Mauritius açıklarında mercan resiflerinde kayalıklara çarparak karaya
oturdu. Kaza sonucu yaklaşık 1.000 ton petrol denize dağıldı. Kaza 25 temmuzda
gerçekleşmişti sonraki 10 günde gemi parçalanarak sulara gömüldü.
10. Ever Given - Süveyş Kanalı Blokajı - 2021
2021 yılında, kuvvetli rüzgâr ve zayıf görüş alanı sebebiyle Süveyş kanalında karaya oturan Ever Given hadisesi belki hasar oluşmadan atlatılan bir kazaydı. Ancak geminin devasa büyüklüğü ve karaya oturma açısı sebebiyle Süveyş kanalı bloke oldu ve bu büyüklükteki bir geminin kurtarılması 6 gün sürdü. Süveyş kanalının 6 gün kapanması ilk etapta yüzlerce gemiyi etkiledi ve aksayan terminler, uzayan rotalar, aksayan tedarik zincirleri sebebiyle küresel ekonomide milyarlarca dolarlık kayba sebep oldu.
Gemi Taşımacılığında Güvenlik Önlemlerinin Önemi
Konteyner taşımacılığı, küresel ticaretin hayati bir bileşenidir, ancak önemli riskleri de beraberinde getirir. Kazaları önlemek için endüstri, uygun gemi tasarımı, kargo ağırlık dağılımı, navigasyon ve iletişim protokolleri dahil olmak üzere güvenlik önlemlerine öncelik vermelidir. Ayrıca, güvenlik eğitimi ve ekip üyeleri için eğitim, kaza riskini en aza indirmek için gereklidir.
Sonuç
Konteyner gemisi kazalarının can kaybı, çevresel hasar ve önemli ekonomik kayıplar gibi yıkıcı etkileri olabilir. Kazalar kaçınılmaz olsa da, konteyner taşımacılığı endüstrisi kazaların etkisini önlemek ve azaltmak için güvenlik önlemlerine öncelik vermelidir. Güvenli ve sürdürülebilir konteyner taşımacılığını sağlamak için uygun gemi tasarımı, kargo ağırlık dağılımı, navigasyon, iletişim protokolleri ve mürettebat eğitimi çok önemlidir.
SSS
1. Tarihin en büyük yük gemisi kazası nedir?
2013 yılında geminin Hint Okyanusu'nda ikiye bölünerek 26 mürettebatının kaybına ve binlerce ton petrolün saçılmasına neden olan MOL Comfort Olayı, tarihin en büyük konteyner gemisi kazası olarak kabul ediliyor.
2. Yük gemisi kazalarına ne sebep olur?
Yığma yük ve konteyner gemisi kazaları, kötü hava koşulları, uygun olmayan yük ağırlık dağılımı, yetersiz gemi tasarımı, navigasyon hataları ve iletişim arızaları gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
3. Konteyner gemisi kazalarının sonuçları nelerdir?
Konteyner gemisi kazalarında yaşanan can kaybı mürettebat ile sınırlıdır dolayısıyla yolcu gemilerinin karıştığı kazalara nazaran daha az can kaybı olur. Ancak taşınan yükün türü ve miktarına bağlı olarak bir çevre felaketi ve büyük ekonomik kayıplara sebep olabilir. Ever Given kazası gösterdi ki gemi kazaları küresel ticarette aksamalar gibi önemli sonuçlara da yol açabilir.
4. Yük gemilerinin kaza riskleri nasıl azaltılabilir veya önlenebilir?
Uygun gemi tasarımı, kargo ağırlık dağılımı, navigasyon, iletişim protokolleri ve mürettebat eğitimi gibi güvenlik önlemlerine öncelik verilerek yük gemisi kazaları önlenebilir.
5. Konteyner taşımacılığı endüstrisinin güvenliği artırmadaki rolü nedir?
Konteynır taşımacılığı sektörü,
güvenlik düzenlemelerini uygulayarak ve yürüterek, güvenlik önlemlerine öncelik
vererek gemi seferlerini daha güvenli hale getirebilir. Ayrıca gemi mürettebat
için güvenlik eğitimi ve eğitimine yatırım yaparak güvenliğin teşvik
edilmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır.
YORUM