ABD İthalat İstatistikleri
ABD, 2023'te yaklaşık 3,17 trilyon USD değerinde mal ithal
etti ki bu rakam 2022 de gerçekleşen rekor ithalat rakamı 3,37 trilyondan sonra
ortalama %6'lık bir düşüşü ifade ediyor. ABD başat ekonomisi ve yüksek tüketim kapasiteli iç pazarı ile en çok ithalat yapan
ülke olmaya devam ediyor. ABD iç pazarının büyüklüğü, satın alma gücü ve talep
kapasitesi, mevcut üretim kapasitesi ile orantısız. Dolayısıyla ABD, Çin,
Meksika, Kanada ve AB gibi ticaret ortaklarıyla olan ikili ticaretini kendi
lehine dengelemeye çalışsa da dış ticaret açığı vermesi kaçınılmaz.
2024 ve 2025'te ABD'ye ihracat yapmak isteyen firmaların
ABD'de en çok talep edilen ürünleri tespit etmesi için ilk yöntem mevcut ithal
ürünlerin belirlenmesi ve ithalat fiyatlarının analiz edilmesi. ABD'nin ikili
ticaret anlaşmaları ve GTS (Generalized System of Preferences : GSP) ve diğer
vergi muafiyetleri ile pek çok ülkeye ve farklı ürünler için gümrük vergisi
muafiyeti tanıdığı unutulmamalı. İhracatçı firmaların, ABD’li ithalatçılarla
ticaret yapabilmek için kapsamlı bir araştırma yapması, farklı ülkelerdeki
rakip firmaların ABD için verdikleri nihai fiyatların araştırılması gerekir.
Aşağıda ABD'nin 2023'te en çok ithal ettiği 20 ürün
listelenmiş ve her birine ilişkin kısa açıklamalar eklenmiştir. İthalat
rakamları ve diğer istatistikler ITC Trademap'ten alınmış güncel verilerdir.
ABD'nin en çok ithalat yaptığı ülkeler Meksika, Çin ve Kanada’dan ithalatı, ABD’nin
toplam ithalatının %42’sine tekâmül ediyor. 2023 yılında Meksika, Çin’in yerini
alarak en büyük ithalat yapılan ülke konumuna geldi. Ancak son yıllarda ABD
Çin'e olan ithalat bağımlılığını azaltmak istiyor. ABD'nin Çinle ticareti
azaltmak istemesinin temel sebeplerinden biri Çin ekonomisinin büyümesine daha
fazla katkıda bulunmamak.
ABD Tarafından En Çok İthal Edilen Ürünler
Yeniden Kıyıya Çekme “Reshoring” ve Yakın Kıyıya Çekme “Nearshoring” Stratejileri
ABD hükümeti Amerikan şirketlerinin üretim operasyonlarını ABD'ye geri çekmek için teşvik politikaları uygulamaktadır. Bu politika "yeniden kıyıya çekme" (Reshoring) olarak adlandırılmaktadır. ABD, yarı iletkenler, piller ve ilaçlar gibi kritik endüstrilere yatırım yaparak, stratejik ürünlerin kendi ülkesinde üretimini desteklemektedir. Bu çabalar, ekonomik dayanıklılığı arttırmak ve tek bir yabancı tedarikçiye aşırı bağımlılığın yarattığı risklerden kaçınmayı hedeflemektedir.
Yakın kıyıya çekme "Nearshore" terimi, Çin, Vietnam, Hindistan gibi
Asya ülkelerinde üretim faaliyetlerini yürüten ABD şirketlerinin
operasyonlarının ABD'ye komşu ülkelere taşınmasını tanımlamak için kullanılır. Bu
sayede ABD şirketleri daha düşük nakliye maliyetleri ve pazara daha hızlı ürün
sunma avantajı kazanacaktır. ABD’nin temel stratejisi özellikle Çin’e aşırı
bağımlı olunan sektörlerde üretimin anakıtaya kaydırılmasıdır.
Bu stratejinin bir sonraki çemberi Orta Amerika ve Güney Amerika’dır. Bu amaçla ABD Latin Amerika ve Karayipler'de özel ekonomik bölgeler (SEZ'ler) ve İstihdam ve Ekonomik Kalkınma Bölgelerine (ZEDE'ler) yatırım yapmaktadır.
ABD'nin En Çok İthalat Yaptığı Ülkeler
ABD 2014-2024 İthalat Analizi
Son on yılda, ABD ithalatı çeşitli ürün kategorilerinde
belirgin artışlar ve düşüşlerle önemli bir değişim gördü. Elektrikli makine ve
ekipman (HS Kodu 85), Nükleer reaktörler, kazanlar, makineler (HS Kodu 84) ve
İlaç ürünleri (HS Kodu 30) gibi ürünler önemli bir büyüme yaşadı. Örneğin,
elektrikli makine ithalatı 2014'te yaklaşık 319,7 milyar dolardan 2023'te 463,3
milyar dolara yükseldi ve bu da ileri teknoloji ve tıbbi malzemelere olan artan
talebi yansıttı.
Öte yandan, Mineral yakıtlar ve yağlar (HS Kodu 27) 2014'te 358,2 milyar dolardan 2023'te 266,6 milyar dolara önemli bir düşüş gördü; bu muhtemelen yenilenebilir enerji kaynaklarına doğru bir kayma ve petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle oldu. Tersine, Demir ve çelik (HS Kodu 72) ve Giyim eşyaları (HS Kodları 61 ve 62) gibi ürünler karışık bir eğilim gördü. Demir ve çeliğin ithalat değeri 2014'te 36 milyar dolardan 2023'te 33,1 milyar dolara düştü.
Kıyafet ve tekstil ithalatı 2023 içinde dalgalandı ancak genel olarak azaldı ve bu küresel üretim eğilimlerindeki ve ticaret politikalarındaki değişikliklerin bir yansımasıydı. Bu sektörlerdeki düşüş, artan yerel üretim, küresel tedarik zincirlerindeki değişimler ve tüketici davranışlarındaki değişiklikler gibi faktörlerin bir kombinasyonuna bağlanabilir.
Türkiye ABD İkili Ticaret
Türkiye ve ABD arasında önemli bir ticaret ilişkisi
bulunmaktadır ve ikili ticaret 2023 yılında yaklaşık 21 milyar dolara
ulaşacaktır. Türkiye'nin ABD'ye ihracatı öncelikli olarak otomotiv ürünleri,
tekstil, makine ve tarım ürünleri içerirken, ABD'nin Türkiye'ye ihracatı uçak,
makine, ilaç ve tarım ürünlerinden oluşmaktadır. Ticaret dengesi geleneksel
olarak rekabetçi endüstrileri ve stratejik ticaret anlaşmaları tarafından
yönlendirilen Türkiye'nin lehine olmuştur.
İki ülke aralarındaki ticaret sorunlarını ele almak ve ekonomik bağları genişletmek için ABD-Türkiye Ticaret ve Yatırım Çerçeve Anlaşması (TIFA) ile bir platform oluşturmuştur. ABD, Türkiye'yi uzun yıllar GSP (Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi) programına dahil ederek yüzlerce farklı Türk ürününün ABD pazarına gümrüksüz girmesine izin vermişti. ABD 2019 yılında, ekonomik kalkınma düzeyinin arttığı belirtilerek "Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP) programından Türkiye'yi çıkarmıştır.
ABD - Çin İkili Ticaret
2020'de ABD ve Çin, "Birinci Aşama Anlaşması"
olarak adlandırılan bir ticaret anlaşması imzaladı. Anlaşmaya göre, Çin fikri
mülkiyet ve teknoloji transferi alanlarında uluslararası ticaret kurallarına
uyacağına ve ABD şirketlerin fikri mülkiyet haklarını çiğnemeyeceğine dair
taahhütlerini içeriyordu.
ABD bu anlaşma ile Çin'in ABD'den mal ve hizmet alımını artırma taahhüdü de aldı. ABD'nin bu talebinin temel noktası, Çin - ABD ikili ticaretinde ABD aleyhine her yıl giderek artan dış ticaret açığı. ABD'nin Çin'e karşı ticaret açığı 2022 yılında -420 milyar dolara ulaşmasının ardından 2023 yılında -300milyar USD'ye geriledi. Bu rakam 2010 yılında gerçekleşen -291 milyar dolarlık ticaret açığından bu yana gerçekleşen en düşük ticaret açığı miktarıdır.
ABD ve Afrika Ülkeleri Arasında Ticaret
ABD son yıllarda GSP programı haricinde girişimlerle Afrika
ülkelerine ABD'ye ihracatı arttırma imkanı sunuyor. AGOA, Sahra altı
Afrika'daki ülkelerin ABD'ye ürün ihraç etmesine olanak tanıyan önemli bir
tercihli ticaret programıdır.
AGOA kapsamında 49 ülke mevcut ancak ABD'nin karşılıklı
ticaret kapsamına aldığı Sahra Altı Afrika'daki ülke sayısı 2024 itibarı ile
36. ABD bu programı stratejik bir araç olarak kullanıyor ve siyaseten
desteklemek veya baskı uygulamak için ülkeleri seçici bir şekilde dahil ediyor
veya çıkarıyor. Kısaca ABD'nin AGOA ülkelerine ABD'ye gümrüksüz veya kotasız
ihracat yapma gibi avantajlar sağlaması o ülkelerin ekonomisini canlandırma
maksadı taşımıyor. Örneğin Güney Afrika ve Nijerya gibi ekonomisi güçlü ülkeler
AGOA'dan yararlanırken, Somali, Sudan, Kamerun gibi ekonomik açıdan
desteklenmesi gereken ülkeler ABD ile ikili ticaret programının dışında
bırakılıyor.
ABD en son 2023 yılında Kenya ile serbest ticaret anlaşması imzaladı. Afrika ülkelerine sunulan ticareti arttırma fırsatlarının temel sebebi, son 10 yılda Çin'in pek çok Afrika ülkesine yaptığı yatırımlarla ülke ekonomilerine nüfuz etmeleri ve karşılıklı ticareti arttırmaları. Kısaca ABD, Afrika'da Çin'in artan ticari kapasitesinden rahatsız.
ABD ve AB İkili Ticaret
ABD ve AB rekabete konu olan alanlarda zaman zaman karşılklı
tarifeler ve kotalarla ikili ticareti zedeleyen süreçler yaşadı. ABD'nin AB'den
ithalatı dengeleme ve dış ticaret açığını azaltma hamleleri daha zayıf
hamlelerle de olsa devam ediyor. Ancak son bir kaç yıldır sular durgun. ABD ve
AB, tedarik zinciri dayanıklılığı ve enerji güvenliği gibi konularda birlikte
çalışarak ekonomik ilişkilerini daha da güçlendiriyor.
İngiltere'nin Brexit ardından, ABD ile ticaret dinamikleri gelişti. İki ülke, 2023 yılında kapsamlı bir serbest ticaret anlaşması imzaladı. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği'nden (AB), otomobil, ilaç, makine ve lüks mallar, kimyasal ve havacılık ürünleri ithal ediyor. İngiltere'den yapılan ithalatlar arasında makine, araç, ilaç ve finansal hizmetler yer alıyor. ABD tüm bunlara ek olarak, hem AB hem de İngiltere'den, şarap, viski, malt içecekler peynir gibi süt ürünleri ve çeşitli tarım ürünleri ithal edilmektedir.
ABD İthalatı 2025 Projeksiyon:
2025'e bakıldığında, ABD'nin teknoloji odaklı sektörlerde, özellikle Elektrikli makineler ve İlaçlar'da artan ithalat görmeye devam etmesi muhtemeldir. Yaşlanan bir nüfus ve sağlık hizmetleri inovasyonuna yönelik sürekli taleple birlikte devam eden dijital dönüşüm, muhtemelen bu kategorilerde büyümeyi yönlendirecektir. Ayrıca, ABD düşük karbonlu bir ekonomiye geçişini sürdürdükçe Yeşil enerji ve Sürdürülebilir ürünlerle ilgili sektörler artış görebilir. Elektrikli araçlar (EV'ler) ve ilgili bileşenler gibi ürünler de daha temiz ulaşım çözümlerine yönelik küresel çabayı yansıtan bir artış yaşayabilir.
Yazan: Aykut Alan
Referanslar:
1. USA Import Statistics
https://www.trademap.org/
2. The US OEC Profile
https://oec.world/en/profile/country/usa
3. United States country guide
https://zonos.com/docs/guides/country-guides/united-states
4. European Union
https://ustr.gov/countries-regions/europe-middle-east/europe/european
5. African Growth and Opportunity Act (AGOA)
https://ustr.gov/issue-areas/trade-development/preference-programs/african-growth-and-opportunity-act-agoa
6. The US & Turkiye
https://www.ustr.gov/search?q=turkiye (Bazı altbaşlıklar)
7. ABD, Türkiye'nin ayrıcalıklı ticari ortak statüsüne
son verdi
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48302209
8. New Tariff Policy Amplifies the United States’ Efforts
To Bolster Nearshoring Strategy
https://www.swlaw.com/publication/new-tariff-policy-amplifies-the-united-states-efforts-to-bolster-nearshoring-strategy/
YORUM