CORONA VİRÜSÜ VE GLOBAL EKONOMİYE ETKİLERİ

Corona visrüsü nedir? Bu sorunun şu an için net bir cevabı yok ancak virüs, ölümcül SARS ve Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) içeren koronavirüsler olarak bilinen bir virüs ailesi içinde sınıflandırılıyor. Corona virüsünün tam adı Novel coronavirus (2019-nCoV)

CORONA VİRÜSÜ VE GLOBAL EKONOMİYE ETKİLERİ

Çin’in Wuhan eyaletinde ortaya çıkan Corona virüsünün Dünya Sağlık Örgütüne ilk bildirimi 31.12.2019 idi. Ocak 2020 sonu itibarı ile Çin tarafından bildirilmiş resmi ölü sayısı 170 kişi. Sekiz bine yakın kişi ise zaatüre benzeri hastalık belirtileri sebebiyle karantina altında.

Birleşik Arap Emirlikleri, Tibet ve Finlandiya'dan gelen yeni vaka haberleri, hastalığın global bir salgına dönüşme ihtimalini arttırıyor ve bu noktada pek çok ülke salgından korunmak için, Çin ile havayolu trafiği ve mal ticareti dahil kısıtlamalara gitmeye başladı. 

Bu noktada Çin bir salgın hastalık sebebiyle, dünya ekonomisinden izole edilme riski ile karşı karşıya. Milyonlarca kişinin çalıştığı, Global markaların üretim üssü konumundaki Çin fabrikaları kepenk indirebilir, ABD ile ticaret savaşının uzlaşma ile neticelenmesi beklenirken Çin ekonomisi daha yıkıcı bir tehdit ile karşı karşıya.

Corona visrüsü nedir? Bu sorunun şu an için net bir cevabı yok ancak virüs, ölümcül SARS ve Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) içeren koronavirüsler olarak bilinen bir virüs ailesi içinde sınıflandırılıyor. Corona virüsünün tam adı Novel coronavirus (2019-nCoV)

Dünya ekonomisi Çin'e ne kadar bağlı

Çin 2,5 trilyon USD ‘ye yakın ihracat ve 2,1 trilyon USD'yi geçen ithalatı ile. 19 triyon USD civarında gerçekleşen küresel ihracat-ithalat pazarının en büyük aktörü. Dünya ihracatının 4/1’i yani uluslararası mal ticaretinin dörtte birini Çin gerçekleştiriyor diyebiliriz.

Çin’de ortaya çıkan virüs sonrası, sadece bilinen markaların aldığı önlemlere göz atınca bile, salgın durdurulamazsa hem Çin hem dünya ekonomisinin bu krizden nasıl etkileneceğini tahmin edebiliriz. Apple tedarik zincirini revize ediyor. Ikea 14000 kişiyi istihdam ettiği Çin'de yer alan 30 mağazasını geçici bir süre tatil duyurusuyla kapattı. 

Toyota, Çin'deki montaj tesislerinin bazıları için 1 haftalık tatil ilan etti. Wuhan’daki fabrikası ise 9 şubata kadar tatil edildi. Ford ve Renault aynı şekilde üretimi durduran firmalar. General Motors ve Nissan gibi otomobil üreticileri benzer kısa süreli tatil kararları ile riskleri azaltma yolunu seçiyor. Bahsettiğimiz şirketlerin geçici tatil kararı sadece Wuhan için değil, ülkenin büyük bir kısmını ve bazı markalar açısından tamamını kapsıyor.

Facebook, gibi pek çok şirket, şirket içi iş seyahatleri ve toplantı planlarını Çini kapsam dışı bırakarak yapıyor. Çin pazarı toplam 4292 mağaza ile, ABD’den sonra Starbucks’ın en çok mağazaya sahip olduğu ülke ve yaklaşık yarısı salgın sebebiyle şirket kararı ile tatil edilerek kapandı.

Apple'ın CEO'su Tim Cook, iphone üretimi için, Tayvan başta olmak üzere alternatif arayışında. Kısaca farklı sektörlerde binlerce marka, Çin'deki üretim ve montaj tesislerine alternatif arıyor. Yine yüzlerce global marka, Çin’deki iştirak ve mağazalarını süreli tatiller ile kapalı tutuyor.

British Airways ve Air Canada, Çin’e yapılan uçuşları askıya aldı. Delta havayolları seferlerin azaltılması ve sıkı kontrol kararı aldı. Turizm firmaları sadece Çin değil, Güney Asya ülkelerine yapılan tatil rezervasyonlarının yüksek oranda iptal edildiğini bildiriyor. Diğer yandan 2019 yılında Çinli turistlerin yurtdışı seyahatleri sebebiyle 250 milyar dolardan fazla harcama yaptıkları düşünülürse. 

Bu salgın sadece Çin ve bölge ülkelerinin turizm gelirlerini değil, tüm dünyada turizm gelirlerinin düşmesine sebep olacak. Sadece Tayland yılda yaklaşık 18 milyon Çinli turist ağırlıyordu, bu rakam Tayland’ın toplam turist sayısının 4/1 ‘ine tekamül ediyor.

Küresel şirketler, ticaret savaşının sinyalleri ile birlikte Çin’deki üretim ve montaj tesisleri ve mevcut ticareti baz alarak, tedarik zincirlerindeki olası değişiklik senaryolarını gözden geçiriyorlardı. Bu strateji iki yönlü hem ihracat hem ithalat ayağında irdeleniyordu, bunun temel sebebi, Çin’de artan üretim maliyetleri ve artan iç rekabet.

Çin ucuz üretim için bir merkez olduğu kadar, nüfusu sebebiyle aynı zamanda önemli bir pazardı. 2010 sonrası, Çin’deki işgücü maliyetinin hızla arttığı ve yerel Çinli üreticilerin hem kendi hem global pazar için güçlü markalarla kendini göstermeye başladığı bir sürece girildi. Hisense, Huawei, Lenovo, Haier gibi markalar özellikle teknoloji ve elektrikli ev aletleri sektörlerinde dünya devleriyle hem kendi pazarlarında gem global pazarda rekabet ediyor. 

Tüm bu faktörler, Çin'de yatırım faliyet gösteren yabancı şirketler gün geçtikçe üretim ve montajın Çin'deki maliyetini yükseltiyor ve aynı zamanda Çin'de üretmiş oldukları ürünlerin Çin pazarında satış payını düşürüyor. Grafikler ve istatistikler ışığında, sonraki yıllara dair projeksiyon yapan pek çok global marka, Çin'e alternatif arayışında veya halihazırda farklı ülkelere faliyetlerin kaydırılmasına dair B planı yapmışlardır diyebiliriz.

Tüm bu gelişmeler ışığında, ticaret savaşlarının ardından, yaşanacak uzun soluklu ve ölümcül bir virüs salgını tehlikesi, pek çok markanın üretimi Çin’den çekmesine sebep olabilir.

Bu durum sadece Çin ekonomisini etkilemeyecek. Çin'de üretimin durması demek, lojistik hareketliliğin azalarak nakliye maliyetlerinin artmasına, Daha yüksek işçilik maliyeti, daha fazla hammadde maliyeti ve sonucunda tüketiciye yansıyan fiyatların artmasına sebep olacak.

Corona virüsün ekonomiye etkileri için sadece tahmin yürütmeye gerek yok, 2003 yılında Çin’de yaşanan SARS virüsü salgını Çin'in büyümesini önemli ölçüde yavaşlattı.

Corona Virüsünün Merkezi Wuhan Şehri

Wuhan, Hubei eyaletinin başkenti, 11 milyon nüfuslu bir sanayi şehri olan Wuhan, özellikle otomotiv endüstrisi ile öne çıkıyor. Ülkenin dört bir yanını bağlayan bir kesişme noktasındaki şehir, finans ticaret ve ar-ge merkezi olarak biliniyor Otomotiv sektörü ve istihdamı şehir için hayati. General Motors, Honda, Nissan, PSA Group, Ford gibi global otomotiv markalarının fabrikaları bulunuyor. 

Wuhan Çin'deki tüm Fransız yatırımlarının üçte birinden fazlasına ev sahipliği yapıyor. ABD menşeli, motor ve jenaratör üreticisi Cummins markası şimdilik 3 şubata kadar tatile giren markalar arasında. Ford ve Renault markaları da 10 şubata kadar fabrikalarını tatil etti.

Corona Virüsü Hakkında Her Şey

Corona Virüsü Nedir

Corona virüsü, "Coronaviridae" olarak adlandırılan bir virüs ailesi içerisinde sınıflandırılıyor. Corona virüsü Mikroskop altında  çivili halkalar gibi görünüyor. Viral zarflarının etrafında bir hale veya taç oluşturan sivri uçlarla adlandırılırlar.

Corona virüsü zarf içinde bir RNA zincirine sahiptir, canlı bir metabolizmaya nüfus etmeden üreyemez. Viral zarftaki  corona virüslerin çivi şeklindeki yapısı hücrelere bağlanmasına yardımcı olur, bir hücreye bağlanan virüs daha fazla virüs üretmek için moleküler konveyör bandını kullanarak hücreyi bir virüs fabrikasına dönüştürür, üretilen her yeni virüs metobolizmadaki diğer hücrelere nüfus etmek üzere diğer hücrelere bulaşır ve ölüme kadar uzanan bir döngü başlar.

Tipik olarak, bu tür virüsler insanlara, hayvanlarından bulaşır. corona virüsünün belirtileri, yüksek ateş, solunum yolu enfeksiyonu, akciğerde iltihaplanma olarak özetleyebiliriz.

Yaşlılar veya HIV-AIDS'li kişiler gibi bağışıklığı baskılanmış kişilerde, corona virüsü ciddi solunum yolu rahatsızlığının oluşmasına,bunun sonucunda zatürree ve ölümle sebep olabilir.

2000'li yıllarla birlikte SARS (şiddetli akut solunum sendromu) ve MERS (Orta Doğu solunum sendromu) salgınları ile tanışan dünya  Akut yollarla hızla bulaşabilen bu virüsler sebebiyle. SARS, 8.000'vaka yaklaşık 800 ölüm MERS, 2.500 vaka ve 850 ölüm olmak üzere korkutucu istatistikler yaşandı.

Corona Virüsü Nerede Ortaya Çıktı

Corona Virüsü, Guangdong’a 1000km Shanghai şehrine 800 km mesafede. Kıyıdan içeride olmasına rağmen, nehiryolu ağı ve doğu-batı Çin arasında artel bir endüstri merkezi olan şehir 11 milyondan fazla nüfusa sahip. Eldeki veriler ilk corona virüsü belirtilerinin Wuhan şehrinde Huanan pazaryerinde satılan yılan, yarasa  veya deniz ürünlerinden kaynaklanmış olabileceğini gösteriyor.

Journal of Medical Virology dergisinde 22 ocakta yayınlanan bir araştırma yazısı, yılan metabolizmasının 2019-nCoV için en uygun şartları taşıdığını gösteriyor.

Corona Virüsü Nasıl Yayılıyor

Virüsün başlangıç noktası, insanlar tarafından gıda olarak tüketilen hayvanlar, yılan en muhtemel aday. İnsandan insana bulaşmasının akut yollarla gerçekleştiği tahmin ediliyor ancak bu konuda bilim adamlarının bir fikir birliği yok.

20 Ocak'ta, Minnesota Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma ve Politikaları Merkezi, Çin'deki sağlık çalışanlarına virüs bulaştığını bildirdi. Geçmişte SARS salgınının özellikle sağlık çalışanları sebebiyle, ülkeden ülkeye yayıldığını biliyoruz. En büyük tehlike ise hastane salgınları

Corona virüsündeki en büyük risk, virüsün enfekte olduğu vücutta yaklaşık 14 gün hiçbir belirti göstermeden kuluçka süreci geçirebilmesi. Dolayısıyla hastalık kapmış kişilerin, ülke sınır kapıları, havaalanları ve diğer uluslararası geçiş noktalarında termal kameralar ve basit tıbbi kontroller ile tespit edilmesi mümkün değil.

Corona virüsünden nasıl Korunabilirsiniz

Hastalığın nasıl yayıldığından %100 emin değiliz ancak akut yol ve temas en yüksek ihtimal. Dolayısıyla Corona Virüsünden korunmanın en iyi yolu hijyen, özellikle ellerin temiz tutulması ve riskli bölgelerde maske takılarak solunum yapılması.

Corona virüsünden korunma için özellikle hastalığın görüldüğü bölgelere seyahat edilmemesi, toplu ulaşımın zorunlu olmadıkça kullanılmaması, kapalı ve kalabalık mekanlardan uzak durulması öneriliyor.

Corona Virüsü Teşhisi Konulan Kişi Sayısı ve Yayıldığı Ülkeler

30.01.2020 itibarı ile tespit edilen corona virüsü vakası 7.800’ü geçti. Vakaların %99’u Çin’de. 12.000'den fazla kişi, corona virüsü ihtimaline karşı gözlem altında.

03.02.2020 itibarı ile Çin'de ölü sayısı 361'e ulaştı, virüs teşhisi konulan kişi sayısı 17200
Bugün itibarı ile ölü sayısı 2003'te SARS virüsü sebebiyle ölenlerin (349) sayısını geçti. 

05.02.2020 itibarı ile Çin'de ölü sayısı 492. Enfekte olan hasta sayısı 24553. yaklaşık 252bin kişi gözlem altında. Ölenlerin %80'i 60 yaş üzerinde, 3/2'si erkek. Çin dışında ilk ölüm vakası HongKong ve Filipin'de yaşandı.

12.02.2020 itibarı ile Corona virüsü sebebiyle ölenlerin  sayısı 1115. Japonya'da karantina altına alınan bir kruvaziyer gemisinde 39 vaka tespit edildi. Gemi tüm yolcu ve mürettebatıyla karantina altında açıkta bekletiliyor.

17.02.2020 itibarı ile Corona virüsü sebebiyle ölenlerin  sayısı 1776. Toplam vaka sayısı 71.449 kişi

24.02.2020 itibarı ile Corona virüsü sebebiyle ölenlerin  sayısı 2626. Toplam vaka sayısı 79.700 kişi. Güney Kore'de vaka sayısı 1 haftada 30'dan 838 kişiye çıktı, 8 ölüm vakası yaşandı, böylece Güney Kore, Çin ve İran'dan sonra en çok ölü vakası yaşanan ülke oldu. 
10 gün öncesine kadar hiç vaka olmayan İran'dan 47 vaka ve 12 ölüm haberi geldi.
Bir diğer düşündürücü artış İtalya'da yaşandı, 10 gün önce 3 vaka varken sayı 215'eçıktı, 4 ölüm vakası İtalya'yı ve AB'yi korkutan bir gelişme.

03.03.2020 itibarı ile Corona virüsü sebebiyle ölenlerin  sayısı 3136. Toplam vaka sayısı 92.275 kişi. İran ve İtalya'da hastalık hızla yayılıyor. 77 farklı ülkede virüs vakaları var.

10.03.2020 itibarı ile Corona virüsü sebebiyle ölenlerin  sayısı 4031. Toplam vaka sayısı 114.814 kişi. Hastalık resmi olarak 115 ülkeye yayıldı. İtalya 9172 vaka ve 463 ölüm vakası ile Çin'in ardından en çok vakanın ve ölümün yaşandığı ülke oldu. Fransa, Almanya, İsviçre ve İspanya'da vaka sayısı 1 haftada 10 misli arttı.

10.03.2020 itibarı ile Corona virüsü sebebiyle ölenlerin  sayısı 10.254. Toplam vaka sayısı 256.618 kişi, bu hataların 89.044'ü iyileşti, 151.320 aktif vaka mevcut. Hastalık tüm ülkelere yayılmış durumda

Corona Virüsü Teşhisi Konulan Hastalar: Ülke bazında dağılımı (20.03.2020)
(+1000 vaka teşhis edilen ülkeler)

• Çin: 80967 kişi
• İtalya: 41035  kişi
• Güney Kore: 8652 kişi
• İran 18407 kişi
• Fransa: 10995 kişi
• Almanya: 16624 kişi
• İspanya: 19980 kişi
• ABD: 729 kişi
• Japonya: 543 kişi
• İsviçre 4222 kişi
• İngiltere: 3269  kişi
• Hollanda 2460 kişi
• Belçika 2257 kişi
• İsveç 1456 kişi
• Norveç 1802 kişi
• Singapur 160 kişi
• Avusturya 2203 kişi
• Danimarka 1226
• Malezya 1030 kişi

Güncel veriler içeren İlgili yazı: 

CORONAVİRÜS SEMPTOMLAR TEDAVİ YÖNTEMLERİ VE YAYILMA HIZI